Η Πανσέληνος του Αυγούστου πέφτει την Δευτέρα στις 3 του μηνός. Επίσης, ονομάζεται και Φεγγάρι του Οξύρρυγχου ή αλλιώς Φεγγάρι της Μουρούνας.

Το όνομα αυτό το έλαβε από τους ιθαγενείς κατοίκους της Αμερικής, καθώς τότε ψάρευαν το συγκεκριμένο ψάρι.

Εξάλλου, στην αρχαιότητα ο χρόνος δεν χωριζόταν σε μήνες, αλλά με βάση τις Πανσελήνους.

Τα φεγγάρια ονομάζονταν ανάλογα με τις γεωργικές εργασίες ή τις δραστηριότητες που σχετίζονταν με τη συγκεκριμένη περίοδο.

Η Πανσέληνος του Ιανουαρίου λοιπόν ονομαζόταν Φεγγάρι του Λύκου. Του Φεβρουαρίου λέγεται Φεγγάρι του Χιονιού, του Μαρτίου Φεγγάρι του Σκουληκιού (τότε εμφανίζονται τα πρώτα πτηνά που τρέφονται με σκουλήκια), του Απριλίου καλείται Ροζ Φεγγάρι από ένα μικρό λουλούδι που ανθίζει στη Βόρεια Αμερική και του Μαΐου λέγεται Φεγγάρι του Λουλουδιού, αφού τότε η φύση είναι σε πλήρη άνθιση.

Τον Ιούνιο ανατέλλει το Φεγγάρι της Φράουλας, από τη συγκομιδή των φρούτων, του Ιουλίου λέγεται Φεγγάρι της Αστραπής, από τις δυνατές καλοκαιρινές μπόρες, του Σεπτέμβρη Φεγγάρι της Σοδειάς, του Οκτώβρη Φεγγάρι των Κυνηγών, του Νοέμβρη Παγωμένο Φεγγάρι και του Δεκέμβρη Κρύο Φεγγάρι.

Κάτι τέτοιες νύχτες, με τέτοιο φεγγάρι, που μας δίνεται η ευκαιρία να «απογειωθούμε» δίπλα στο κύμα ή να απολαύσουμε έτσι απλά έναν περίπατο σε κάποια ξεχασμένη γραφική γειτονιά είναι έτσι και αλλιώς σκέτη μαγεία. Και η πανσέληνος του Αυγούστου πάντα άκρως μοναδική.

Η φημισμένη όμως και όχι άδικα πανσέληνος του Αυγούστου έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό που την κάνει να ξεχωρίζει: είναι συνήθως «έγχρωμη». Ειδικά λίγο μετά την ανατολή της αλλά και προς τη δύση της, όταν αρχίζει να παίρνει κάτι από το χρώμα της πορφύρας.

Οι μύθοι και οι δοξασίες

Πόσο καιρό αλήθεια (ή μήπως και χρόνια) έχετε να δώσετε στον εαυτό σας τη δυνατότητα να χαλαρώσει ή να ονειρευτεί υπό το σεληνόφως; Να απολαύσετε έναν βραδινό περίπατο μακριά από τους προβολείς της πόλης; Να «ταξιδέψετε» στο άπειρο με όχημα τον φυσικό μας δορυφόρο; Η πανσέληνος του Αυγούστου είναι ίσως μια από τις πιο κατάλληλες ευκαιρίες. Το αυριανό βράδυ προσφέρεται για λίγο περισσότερο ξενύχτι την Τρίτη εξάλλου ξημερώνει η αργία του Δεκαπενταύγουστου. Αφήστε τις ξενόφερτες δοξασίες για λυκανθρώπους, βρικόλακες (και όλα τα συναφή) για εκείνους που θέλουν να βλέπουν την αθέατη και πάντα σκοτεινή όψη της Σελήνης και πιαστείτε από τον μίτο των δικών μας παραδόσεων και μύθων για να βρείτε τη δική σας έξοδο από τον λαβύρινθο της καθημερινότητας.

Αφεθείτε για λίγες ώρες στη μαγεία αυτής της μοναδικής νύχτας όπου συγχωρούνται όλες οι... αμαρτίες. Με τις νεράιδες και τα ξωτικά όπως πίστευαν σε πολλές νησιωτικές περιοχές να πλημμυρίζουν τη νύχτα της αυγουστιάτικης πανσελήνου τα δάση για να σκορπίσουν έρωτα σε ό,τι αγγίζουν με το ραβδί τους και να φεύγουν, λίγο προτού ξημερώσει, μαγεμένες και οι ίδιες, μοιράζοντας λήθη και συγχώρεση! Ή με τις μάγισσες ­ όπως λέγεται σε πολλά χωριά της Ηπείρου που μαζεύονται στα ποτάμια. Λούζουν τα μαλλιά τους σε κρυστάλλινα νερά, φτιάχνουν μελόπιτες και με επικλήσεις κατεβάζουν το αυγουστιάτικο φεγγάρι για να κλέψουν λίγη από την πολύτιμη φεγγαρόσκονή του που γιατρεύει τις ματιασμένες κοπέλες και έχει τη δύναμη να αλλάζει και να μεταμορφώνει τα πάντα.

Οι πρόγονοί μας βάφτισαν στη μυθολογία μας τη Σελήνη Εκάτη. Τη λάτρευαν και την έτρεμαν έτσι όπως μόνο στους θεούς αρμόζει. Οι εκδοχές για την καταγωγή της ήταν πολλές. Κάποιοι πίστευαν ότι είναι η κόρη του Δία και της Δήμητρας, άλλοι της Ηρας και του Περσέα και άλλοι τέλος την ταύτιζαν με την Αρτεμη, τη θεά του κυνηγιού. Πολλά και τα επίθετα που περιέγραφαν τη σπάνια μορφή της. Η Αγριόμορφη, η Τρίμορφη, η Νυχία ή η Κυνοσφανή όπως αλλιώς αποκαλούσαν τη θεά των νεκρών και των φαντασμάτων Εκάτη, έβγαινε τις νύχτες στα σταυροδρόμια μαζί με ένα πλήθος λευκά σκυλιά που γάβγιζαν άγρια και προκαλούσαν ρίγη τρόμου σε όσους είχαν αμαρτήσει ή είχαν αφήσει κάποιον νεκρό άταφο. Οι πλούσιοι Αθηναίοι για να αποκτήσουν την εύνοιά της τής ετοίμαζαν και της αφιέρωναν ειδικές τελετές, γνωστές ως τα «Δείπνα της Εκάτης» με διάφορα ακριβά φαγώσιμα που τα άπλωναν στο σεληνόφως ώσπου να χαθούν.

Μπορεί η θεά Εκάτη να ανήκει στη μυθολογία. Ισως τελικά οι νεράιδες, τα ξωτικά και οι μάγισσες να κυκλοφορούν ελεύθερα μόνο στα παραμύθια. Το αυγουστιάτικο «ολόγιομο» φεγγάρι όμως αύριο θα «κόβει» βόλτες στον ουρανό μας όλη νύχτα. Αφήστε τους αστρολόγους να προβλέπουν εντάσεις και... ουρλιαχτά. Χαλαρώστε και απολαύστε μια μαγική βραδιά. Πανσέληνος είναι και (δυστυχώς) θα περάσει...

«Τρία σε ένα» το βράδυ της Κυριακής 20 Ιανουαρίου προς χαράματα της Δευτέρας 21 Ιανουαρίου: πανσέληνος, υπερπανσέληνος και ολική σεληνιακή έκλειψη.

Η πρώτη πανσέληνος του έτους θα συνδυασθεί με μια ολική έκλειψη Σελήνης, ενώ ταυτόχρονα το φεγγάρι θα βρίσκεται στο κοντινότερο σημείο της τροχιάς του από τη Γη (στο περίγειο) και έτσι θα φαίνεται πιο μεγάλο και φωτεινό (Υπερ-Σελήνη ή υπερπανσέληνος), αλλά και πιο σκουροκόκκινο λόγω της έκλειψης.

Ολική σεληνιακή έκλειψη συμβαίνει, όταν το φεγγάρι καλύπτεται ολόκληρο από τη σκιά της Γης. Η προηγούμενη είχε συμβεί στις 27 Ιουλίου 2018. Η νέα έκλειψη του Ιανουαρίου θα είναι η τελευταία ολική έκλειψη Σελήνης έως τις 26 Μαΐου 2021, αλλά η επόμενη έκλειψη που θα είναι ορατή από την Ελλάδα, θα αργήσει ακόμη περισσότερο, έως τον Φεβρουάριο του 2024, δηλαδή σε πέντε χρόνια.

Στη χώρα μας, η είσοδος της Σελήνης στη σκιά της Γης, δηλαδή η έναρξη της μερικής έκλειψης, θα ξεκινήσει στις 5:34 ώρα Ελλάδας και το φεγγάρι θα βρίσκεται σε ύψος 25 περίπου μοιρών στον δυτικό ουρανό. Η ολική φάση της έκλειψης, που θα διαρκέσει περίπου μία ώρα, θα είναι ορατή σχεδόν από όλη την Ελλάδα (εκτός από κάποιες περιοχές της νότιας και ανατολικής Ελλάδας), συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας, όπου το φαινόμενο θα αρχίσει περίπου στις 06:41 ώρα Ελλάδας, θα φθάσει στο μέγιστο σημείο του στις 07:12 και θα ολοκληρωθεί στις 07:43 ώρα Ελλάδας.

Για να δουν όλο το φαινόμενο, το οποίο μαζί με τη μερική έκλειψη θα διαρκέσει σχεδόν τρεισήμισι ώρες, οι παρατηρητές στη χώρα μας θα πρέπει να έχουν ανεμπόδιστο ορίζοντα προς τα δυτικά, ειδικά κατά την ολική φάση της έκλειψης, όταν η Σελήνη θα βρίσκεται πολύ χαμηλά. Αντίθετα με τις δυνητικά επικίνδυνες ηλιακές εκλείψεις, δεν χρειάζεται η λήψη προστατευτικών μέτρων για να δει κανείς απευθείας τη σεληνιακή έκλειψη με γυμνά μάτια, καθώς το φεγγάρι δεν είναι τόσο λαμπρό όσο ο Ήλιος.

Η έκλειψη στην ολότητά της -δηλαδή μαζί με το φαινόμενο της παρασκιάς και της μερικής έκλειψης που προηγείται και έπεται της ολικής- θα είναι ορατή μόνο από το πιο δυτικό τμήμα της Ευρώπης, τη δυτική Αφρική, τη Βόρεια και Νότια Αμερική και τον ανατολικό Ειρηνικό Ωκεανό.

Η πρώτη πανσέληνος του έτους, που φέτος θα συμβεί στις 07:16 ώρα Ελλάδας της 21ης Ιανουαρίου, ονομαζόταν παραδοσιακά από τους Ινδιάνους της Αμερικής «πανσέληνος του λύκου», επειδή εκείνη την εποχή του χρόνου κοπάδια πεινασμένων λύκων ούρλιαζαν γύρω από τους καταυλισμούς των ανθρώπων.

Θα είναι το πρώτο από τα τρία «σούπερ-φεγγάρια» του 2019, καθώς φέτος θα υπάρξει τρεις φορές Υπερ-Σελήνη, δηλαδή ο δορυφόρος της Γης θα φαίνεται πιο κοντινός και λαμπερός από ό,τι συνήθως. Η επόμενη υπερπανσέληνος θα συμβεί στις 19 Φεβρουαρίου.

Την επόμενη μέρα, την Τρίτη 22 Ιανουαρίου, θα υπάρξει άλλο ένα ενδιαφέρον αστρονομικό φαινόμενο, ένα πολύ κοντινό πλησίασμα (σύνοδος) στον ουρανό της Αφροδίτης και του Δία. Οι δύο φωτεινοί πλανήτες θα είναι ορατοί σε απόσταση μόνο 2,4 μοιρών μεταξύ τους στον πρωινό ουρανό προς την ανατολή, λίγο πριν ο Ήλιος ανατείλει. Στις 31 Ιανουαρίου στους δύο πλανήτες θα προστεθεί και η Σελήνη, ώστε θα υπάρξει τριπλή σύνοδος το ξημέρωμα.

Πηγή: ΑΠΕ

Στις 31 Ιανουαρίου το φεγγάρι θα κάνει κάτι ασυνήθιστο, καθώς τρία ξεχωριστά ουράνια φαινόμενα σχεδόν θα συμπέσουν: