Την Πέμπτη, 31 Αυγούστου, σας καλούμε στο αρχαίο θέατρο της Μίεζας... Στο φως του φεγγαριού, η Ζυγιά των Πιερίων, ο Δημήτρης Τσιγγενόπουλος, ο Στέφανος Μπάμπαλος και ο Νίκος Μελιτζανάς, με γκάιντες, φλογέρες και τύμπανα θα μας ταξιδέψει στις αρχέγονες μουσικές της Μακεδονικής γης και στις διονυσιακές ρίζες του αρχαίου δράματος...

Πέμπτη 31/8/2023 στις 21:00
Είσοδος ελεύθερη

Οργάνωση ΕΦΑ Ημαθίας με την υποστήριξη του Συλλόγου των Φίλων του Πολυκεντρικού Μουσείου των Αιγών και του δικτύου του.

Στις 5 Φεβρουαρίου θα κάνει την εμφάνιση της στον ουρανό η τελευταία πανσέληνος του χειμώνα. Είναι γνωστή και ως «Φεγγάρι του Χιονιού» και θα είναι εμφανής για τρία βράδια.

Το τελευταίο ολόγιομο φεγγάρι του χειμώνα πήρε την ονομασία του από την κακοκαιρία που δυσκόλευε το κυνήγι. Είναι γνωστό μεταξύ άλλων και ως «Φεγγάρι της Πείνας».

Οι πανσέληνοι του 2023, σύμφωνα με το Old Farmer’s Almanac:

5 Φεβρουαρίου: Φεγγάρι του χιονιού (Snow moon)

7 Μαρτίου: Φεγγάρι του σκουληκιού (Worm moon)

6 Απριλίου: Ροζ φεγγάρι (Pink moon)

5 Μαΐου: Φεγγάρι των λουλουδιών (Flower moon)

3 Ιουνίου: Φεγγάρι της φράουλας (Strawberry moon)

3 Ιουλίου: Φεγγάρι του Ελαφιού (Buck moon)

1 Αυγούστου: Φεγγάρι των οξύρρυγχων (Sturgeon moon)

30 Αυγούστου: Μπλε φεγγάρι (Blue moon)

29 Σεπτεμβρίου: Φεγγάρι του θερισμού (Harvest moon)

28 Οκτωβρίου: Φεγγάρι του κυνηγού (Hunter’s moon)

27 Νοεμβρίου: Φεγγάρι του κάστορα (Beaver moon)

26 Δεκεμβρίου: Παγωμένο φεγγάρι (Cold moon)

Μια ολική σεληνιακή έκλειψη θα λάβει χώρα την Τρίτη 8 Νοεμβρίου, όμως θα φτάσει στο μέγιστο σημείο της το μεσημέρι ώρα Ελλάδας, οπότε δεν θα είναι ορατή από τη χώρα μας. Θα είναι η τελευταία ολική έκλειψη του φεγγαριού έως τον Μάρτιο του 2025, σύμφωνα με το Sky & Telescope.

Η έκλειψη θα είναι ορατή, μεταξύ άλλων, από την Ανατολική Ασία, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ειρηνικό Ωκεανό, καθώς επίσης από τμήματα της Βόρειας και Νότιας Αμερικής και της Ρωσίας. Μια σεληνιακή έκλειψη συμβαίνει όταν ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη σχηματίζουν σχεδόν μια ευθεία γραμμή στο διάστημα, ένα φαινόμενο γνωστό ως συζυγία.

Το φεγγάρι γλιστρά σταδιακά στη σκιά του πλανήτη μας και ο σεληνιακός δίσκος αλλάζει χρώμα.

Το «φεγγάρι του κάστορα»

Παράλληλα, την ίδια μέρα (περίπου στις 15:00 ώρα Ελλάδας) θα υπάρξει πανσέληνος, που οι Ινδιάνοι των ΗΠΑ ονόμαζαν «φεγγάρι του κάστορα», επειδή αυτή την εποχή οι κάστορες χτίζουν τα φράγματα τους και επίσης τότε έμπαιναν οι παγίδες για το κυνήγι τους. Η Σελήνη θα φαίνεται «γεμάτη» τόσο το βράδυ της Δευτέρας όσο και της Τρίτης.

Στην κοντινότερη απόστασή του από τη Γη ο πλανήτης Ουρανός

Την επόμενη μέρα 9 Νοεμβρίου, ο μακρινός πλανήτης Ουρανός θα βρεθεί στην κοντινότερη απόσταση του από τη Γη και θα φωτίζεται από τον Ήλιο, οπότε θα είναι φωτεινότερος από κάθε άλλη στιγμή του έτους. Θα φαίνεται στον ουρανό όλη τη νύχτα και έτσι δώσει μια καλή ευκαιρία για την παρατήρηση του (αν και λόγω της απόστασης του θα φαίνεται σαν μια μπλε-πράσινη κουκίδα από ένα καλό ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο).

Πότε είναι η «Πανσέληνος του χιονιού» τον Φεβρουάριο 2022 και γιατί ονομάστηκε έτσι.

Η δεύτερη πανσέληνος του χρόνου, η πανσέληνος του Φεβρουαρίου, ονομάζεται «Φεγγάρι του Χιονιού». Η ονομασία προήλθε από τους ιθαγενείς της Αμερικής και οφείλεται στην πυκνή χιονόπτωση που εμφανίζεται αυτόν τον μήνα στη Βόρεια Αμερική.

Η τελευταία πανσέληνος του χειμώνα, το γεμάτο φεγγάρι του Φλεβάρη, ήταν επίσης γνωστή και ως «πανσέληνος της πείνας», επειδή το κυνήγι ήταν δύσκολο την περίοδο αυτή λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών, αλλά και «πανσέληνος της αρκούδας», γιατί τα ζώα αυτά έβγαιναν αναζητώντας φαγητό.

Ορισμένες φυλές έδωσαν μάλιστα σε αυτήν την πανσέληνο ονόματα ζώων. Η φυλή Tlingit στα βορειοδυτικά του Ειρηνικού την αποκαλεί «s’eek dis» ή «φεγγάρι της μαύρης αρκούδας». Η φυλή Haida στην Αλάσκα την αποκαλεί “hlgit’un kungáay” ή «φεγγάρι της χήνας».

Σημειώνεται, πως η Πανσέληνος του Φεβρουαρίου είναι σημαντική και σε άλλους πολιτισμούς. Για τους Βουδιστές, σηματοδοτεί τον «Māgha Pūjā», ένα φεστιβάλ που γιορτάζει τον Βούδα.

Πότε θα δούμε το «Φεγγάρι του χιονιού»

Φέτος, η «Πανσέληνος του χιονιού», θα είναι στις 16 Φεβρουαρίου 2022 και σηματοδοτεί το τέλος του χειμώνα.

Φεγγάρι της Φράουλας: Έρχεται η τελευταία υπερπανσέληνος του χρόνου – Από πού πήρε το όνομα

Ο όρος, σύμφωνα με την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA), εφευρέθηκε από τον αστρολόγο Richard Nolle το 1979

Η τρίτη και η τελευταία υπερπανσέληνος για φέτος θα κάνει την εμφάνισή της το βράδυ της Πέμπτης 24 Ιουνίου στον ουρανό. Για ακόμα μια φορά το φεγγάρι θα βρίσκεται πιο κοντά στη Γη και η πανσέληνος θα φαίνεται μεγαλύτερη από ό,τι συνήθως.
Το φεγγάρι της φράουλας

Η συγκεκριμένη πανσέληνος ήταν παραδοσιακά γνωστή και ως «Φεγγάρι της Φράουλας» στους Ινδιάνους της Αμερικής, επειδή πέφτει σε μια εποχή που μαζεύονται οι ώριμες πια φράουλες.

Καθώς η ελλειπτική τροχιά του φεγγαριού γύρω από τη Γη αυξομειώνει την απόσταση μεταξύ των σωμάτων, υπερπανσέληνος συμβαίνει όταν η πανσέληνος συμπίπτει χρονικά με μια πολύ κοντινή προσέγγιση της Σελήνης. Η απόσταση Γης - Σελήνης κυμαίνεται από 406.712 χιλιόμετρα (απόγειο) μέχρι 356.445 χιλιόμετρα (περίγειο). Όταν η πανσέληνος συμβαίνει κοντά στο περίγειο, τότε θεωρείται ότι υπάρχει υπερ - Σελήνη, σούπερ- Σελήνη ή υπερ-πανσέληνος, όροι που δεν είναι αστρονομικοί. Ο όρος, σύμφωνα με την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA), εφευρέθηκε από τον αστρολόγο Richard Nolle το 1979.

Ο όρος, σύμφωνα με την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA), εφευρέθηκε από τον αστρολόγο Richard Nolle το 1979.

Το ολόγιομο φεγγάρι θα κάνει την εμφάνιση του την Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου, ώρα Ελλάδας στις 8:10 και θα κορυφωθεί την Τετάρτη 3 του μηνός , όταν η Σελήνη θα τοποθετηθεί ακριβώς απέναντι από τον ήλιο. Η Πανσέληνος αυτή είναι γνωστή με πολλά ονόματα, ενώ το επικρατέστερο φαίνεται να είναι το «Corn Moon», δηλαδή «η πανσέληνος του καλαμποκιού». Τυχαίνει επίσης να αποτελεί την ένατη Πανσέληνο του έτους από τις 13 συνολικά και την τελευταία του καλοκαιριού.

Το εντυπωσιακό αυτό φεγγάρι που σηματοδοτεί το τέλος του θέρους και την αρχή της φθινοπωρινής περιόδου έχει πάρει το όνομα του από τους Αμερικάνους ιθαγενείς που έδιναν διαφορετικά ονόματα στην πανσέληνο κάθε μήνα για να μπορούν να αντιλαμβάνονται την πάροδο των εποχών και να τις συνδυάζουν με τα σημαντικά γεγονότα, σύμφωνα με τον ιστότοπο της NASA. Έτσι, το «Corn Moon», το «Barley Moon» ή αλλιώς το «Harvest Moon» αναφέρεται στη συγκομιδή και στο αλώνισμα του καλαμποκιού, ενώ η αντίστοιχη ευρωπαϊκή ονομασία είναι το «Fruit Moon» – η πανσέληνος των φρούτων – που σηματοδοτεί και αυτή με τη σειρά της την ωρίμανση και τη συγκομιδή των εποχιακών φρούτων.

H Πανσέληνος αυτή θα διαρκέσει σύμφωνα με τον ειδικό εμπειρογνώμονα της Nasa, Γκόρντον Τζόνστον (Gordon Johnston) περίπου τρεις ημέρες και θα φτάσει τη μέγιστη φωτεινότητά της, την Τετάρτη 3 του μηνός, χαρίζοντάς μας μαγευτικές εικόνες και ένα απολαυστικό, καθηλωτικό θέαμα που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο από κανέναν.

Η επόμενη πανσέληνος έπειτα από ένα σεληνιακό κύκλο κατά μέσο όρο 29,5 ημέρων αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 2 Οκτωβρίου και η αμέσως επόμενη στις 31 του ίδιου μήνα.

Η Πανσέληνος του Αυγούστου πέφτει την Δευτέρα στις 3 του μηνός. Επίσης, ονομάζεται και Φεγγάρι του Οξύρρυγχου ή αλλιώς Φεγγάρι της Μουρούνας.

Το όνομα αυτό το έλαβε από τους ιθαγενείς κατοίκους της Αμερικής, καθώς τότε ψάρευαν το συγκεκριμένο ψάρι.

Εξάλλου, στην αρχαιότητα ο χρόνος δεν χωριζόταν σε μήνες, αλλά με βάση τις Πανσελήνους.

Τα φεγγάρια ονομάζονταν ανάλογα με τις γεωργικές εργασίες ή τις δραστηριότητες που σχετίζονταν με τη συγκεκριμένη περίοδο.

Η Πανσέληνος του Ιανουαρίου λοιπόν ονομαζόταν Φεγγάρι του Λύκου. Του Φεβρουαρίου λέγεται Φεγγάρι του Χιονιού, του Μαρτίου Φεγγάρι του Σκουληκιού (τότε εμφανίζονται τα πρώτα πτηνά που τρέφονται με σκουλήκια), του Απριλίου καλείται Ροζ Φεγγάρι από ένα μικρό λουλούδι που ανθίζει στη Βόρεια Αμερική και του Μαΐου λέγεται Φεγγάρι του Λουλουδιού, αφού τότε η φύση είναι σε πλήρη άνθιση.

Τον Ιούνιο ανατέλλει το Φεγγάρι της Φράουλας, από τη συγκομιδή των φρούτων, του Ιουλίου λέγεται Φεγγάρι της Αστραπής, από τις δυνατές καλοκαιρινές μπόρες, του Σεπτέμβρη Φεγγάρι της Σοδειάς, του Οκτώβρη Φεγγάρι των Κυνηγών, του Νοέμβρη Παγωμένο Φεγγάρι και του Δεκέμβρη Κρύο Φεγγάρι.

Κάτι τέτοιες νύχτες, με τέτοιο φεγγάρι, που μας δίνεται η ευκαιρία να «απογειωθούμε» δίπλα στο κύμα ή να απολαύσουμε έτσι απλά έναν περίπατο σε κάποια ξεχασμένη γραφική γειτονιά είναι έτσι και αλλιώς σκέτη μαγεία. Και η πανσέληνος του Αυγούστου πάντα άκρως μοναδική.

Η φημισμένη όμως και όχι άδικα πανσέληνος του Αυγούστου έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό που την κάνει να ξεχωρίζει: είναι συνήθως «έγχρωμη». Ειδικά λίγο μετά την ανατολή της αλλά και προς τη δύση της, όταν αρχίζει να παίρνει κάτι από το χρώμα της πορφύρας.

Οι μύθοι και οι δοξασίες

Πόσο καιρό αλήθεια (ή μήπως και χρόνια) έχετε να δώσετε στον εαυτό σας τη δυνατότητα να χαλαρώσει ή να ονειρευτεί υπό το σεληνόφως; Να απολαύσετε έναν βραδινό περίπατο μακριά από τους προβολείς της πόλης; Να «ταξιδέψετε» στο άπειρο με όχημα τον φυσικό μας δορυφόρο; Η πανσέληνος του Αυγούστου είναι ίσως μια από τις πιο κατάλληλες ευκαιρίες. Το αυριανό βράδυ προσφέρεται για λίγο περισσότερο ξενύχτι την Τρίτη εξάλλου ξημερώνει η αργία του Δεκαπενταύγουστου. Αφήστε τις ξενόφερτες δοξασίες για λυκανθρώπους, βρικόλακες (και όλα τα συναφή) για εκείνους που θέλουν να βλέπουν την αθέατη και πάντα σκοτεινή όψη της Σελήνης και πιαστείτε από τον μίτο των δικών μας παραδόσεων και μύθων για να βρείτε τη δική σας έξοδο από τον λαβύρινθο της καθημερινότητας.

Αφεθείτε για λίγες ώρες στη μαγεία αυτής της μοναδικής νύχτας όπου συγχωρούνται όλες οι... αμαρτίες. Με τις νεράιδες και τα ξωτικά όπως πίστευαν σε πολλές νησιωτικές περιοχές να πλημμυρίζουν τη νύχτα της αυγουστιάτικης πανσελήνου τα δάση για να σκορπίσουν έρωτα σε ό,τι αγγίζουν με το ραβδί τους και να φεύγουν, λίγο προτού ξημερώσει, μαγεμένες και οι ίδιες, μοιράζοντας λήθη και συγχώρεση! Ή με τις μάγισσες ­ όπως λέγεται σε πολλά χωριά της Ηπείρου που μαζεύονται στα ποτάμια. Λούζουν τα μαλλιά τους σε κρυστάλλινα νερά, φτιάχνουν μελόπιτες και με επικλήσεις κατεβάζουν το αυγουστιάτικο φεγγάρι για να κλέψουν λίγη από την πολύτιμη φεγγαρόσκονή του που γιατρεύει τις ματιασμένες κοπέλες και έχει τη δύναμη να αλλάζει και να μεταμορφώνει τα πάντα.

Οι πρόγονοί μας βάφτισαν στη μυθολογία μας τη Σελήνη Εκάτη. Τη λάτρευαν και την έτρεμαν έτσι όπως μόνο στους θεούς αρμόζει. Οι εκδοχές για την καταγωγή της ήταν πολλές. Κάποιοι πίστευαν ότι είναι η κόρη του Δία και της Δήμητρας, άλλοι της Ηρας και του Περσέα και άλλοι τέλος την ταύτιζαν με την Αρτεμη, τη θεά του κυνηγιού. Πολλά και τα επίθετα που περιέγραφαν τη σπάνια μορφή της. Η Αγριόμορφη, η Τρίμορφη, η Νυχία ή η Κυνοσφανή όπως αλλιώς αποκαλούσαν τη θεά των νεκρών και των φαντασμάτων Εκάτη, έβγαινε τις νύχτες στα σταυροδρόμια μαζί με ένα πλήθος λευκά σκυλιά που γάβγιζαν άγρια και προκαλούσαν ρίγη τρόμου σε όσους είχαν αμαρτήσει ή είχαν αφήσει κάποιον νεκρό άταφο. Οι πλούσιοι Αθηναίοι για να αποκτήσουν την εύνοιά της τής ετοίμαζαν και της αφιέρωναν ειδικές τελετές, γνωστές ως τα «Δείπνα της Εκάτης» με διάφορα ακριβά φαγώσιμα που τα άπλωναν στο σεληνόφως ώσπου να χαθούν.

Μπορεί η θεά Εκάτη να ανήκει στη μυθολογία. Ισως τελικά οι νεράιδες, τα ξωτικά και οι μάγισσες να κυκλοφορούν ελεύθερα μόνο στα παραμύθια. Το αυγουστιάτικο «ολόγιομο» φεγγάρι όμως αύριο θα «κόβει» βόλτες στον ουρανό μας όλη νύχτα. Αφήστε τους αστρολόγους να προβλέπουν εντάσεις και... ουρλιαχτά. Χαλαρώστε και απολαύστε μια μαγική βραδιά. Πανσέληνος είναι και (δυστυχώς) θα περάσει...

Έκλειψη παρασκιάς Σελήνης θα συμβεί την Παρασκευή 5 Ιουνίου, ένα φαινόμενο κατά το οποίο το φεγγάρι περνάει μέσα από την παρασκιά της Γης, δηλαδή το εξωτερικό τμήμα της σκιάς του πλανήτη μας.

Παράλληλα, θα υπάρξει πανσέληνος, η τελευταία της άνοιξης πριν το θερινό ηλιοστάσιο στις 20 Ιουνίου.

Κατά τη διάρκεια της έκλειψης, η Σελήνη σκοτεινιάζει ελαφρά αλλά όχι τελείως όπως στην κανονική έκλειψη. Το φαινόμενο -εφόσον ο καιρός το επιτρέψει- θα είναι ορατό από το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης (και από την Ελλάδα), την Αφρική, την Ασία και την Αυστραλία.

Η έκλειψη θα διαρκέσει συνολικά τρεις ώρες και 18 λεπτά. Στην Αθήνα θα αρχίσει στις 20:45, θα φθάσει στο μέγιστο στις 22:25 (όταν πάνω από το 50% του φεγγαριού θα βρεθεί εντός της παρασκιάς της Γης) και θα τελειώσει λίγα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα.

Αυτή είναι η δεύτερη φετινή έκλειψη, καθώς είχε προηγηθεί στις 10 Ιανουαρίου, επίσης, μία έκλειψη παρασκιάς Σελήνης.

Θα ακολουθήσουν εντός του 2020 μία δακτυλιοειδής έκλειψη Ηλίου στις 21 Ιουνίου, μία έκλειψη παρασκιάς Σελήνης στις 5 Ιουλίου, μία τέταρτη έκλειψη παρασκιάς Σελήνης στις 30 Νοεμβρίου και, τέλος, μία ολική ηλιακή έκλειψη στις 14 Δεκεμβρίου.

Το βράδυ της Τρίτης 16 Ιουλίου θα υπάρξει μερική έκλειψη Σελήνης, η οποία θα είναι ορατή και από την Ελλάδα. Η σεληνιακή έκλειψη θα συνδυασθεί με πανσέληνο το ίδιο βράδυ.

Είχε προηγηθεί μια έκλειψη Σελήνης τον Ιανουάριο 2019, ενώ δεν θα υπάρξει άλλη σεληνιακή έκλειψη έως το τέλος του έτους. Μερική έκλειψη Σελήνης

ορατή από την Ελλάδα θα υπάρξει ξανά το Μάιο του 2022, ενώ ορατή ολική έκλειψη Σελήνης τον Σεπτέμβριο του 2025.

Από τη χώρα μας, ο δίσκος του φεγγαριού θα φαίνεται εν μέρει καλυμμένος από τη σκιά της Γης, καθώς ο πλανήτης μας θα έχει παρεμβληθεί

μεταξύ του δορυφόρου του και του Ήλιου. Η έκλειψη θα είναι ορατή από μεγάλο μέρος της Ευρώπης, την Αφρική, την Κεντρική Ασία και τον Ινδικό Ωκεανό.

Στην Αθήνα, η προκαταρκτική φάση (έκλειψη της παρασκιάς) θα αρχίσει στις 21:43 της Τρίτης και η έναρξη της μερικής έκλειψης (είσοδος της Σελήνης

στη σκιά της Γης) θα ξεκινήσει στις 23:00 ώρα Ελλάδας. Το φαινόμενο θα φθάσει στο μέγιστο σημείο του λίγο μετά τα μεσάνυχτα (00:30 της Τετάρτης),

όταν περίπου τα δύο τρίτα της Σελήνης θα «κρυφτούν» από τη σκιά της Γης, ενώ το τέλος της έκλειψης θα είναι περίπου στις 02:00.

Στο μεταξύ, η πανσέληνος θα έχει λάβει χώρα στις 00:38 της Τετάρτης.

Κατά την έναρξη της μερικής έκλειψης, η Σελήνη θα βρίσκεται σε ύψος 19 περίπου μοιρών στο νοτιοανατολικό ουρανό και η πορεία της

θα είναι ανοδική, ενώ όταν η έκλειψη ολοκληρωθεί, η Σελήνη θα βρίσκεται σε ύψος 29 μοιρών στο νότιο ουρανό. Συνεπώς η έκλειψη

θα εξελιχθεί σε αρκετό ύψος, ώστε να μπορεί να γίνει παρατήρηση της ακόμα και από τις αστικές περιοχές.

«Εχουμε δει τη «ματωμένη» πανσέληνο, την υπερπανσέληνο και τώρα ήρθε η ώρα για την «σούπερ πανσέληνο των σκουληκιών».

Στις 20 Μαρτίου τους ουρανούς θα φωτίσει ένα εντυπωσιακό φαινόμενο με το ανατρεπτικό όνομα «σούπερ πανσέληνος των σκουληκιών». Ονομάζεται έτσι καθώς τότε ανεβαίνει η θερμοκρασία και εμφανίζονται τα πρώτα...σκουλήκια.

Η υπερπανσέληνος του Μαρτίου θα πραγματοποιηθεί την ίδια ημέρα με την εαρινή ισημερία. Σύμφωνα με το Newsweek, αστρονόμοι υπολογίζουν ότι η πανσέληνος του Μαρτίου θα μοιάζει περίπου 14% πιο φωτεινή απ’ ότι συνήθως.

Το φεγγάρι αυτό θα είναι και η τελευταία υπερπανσέληνος για φέτος καθώς η επόμενη θα πραγματοποιηθεί το 2020.

Ο όρος υπερσελήνη χρησιμοποιείται για να περιγραφεί ο δορυφόρος της Γης όταν βρίσκεται στην κοντινότερη απόσταση από τον πλανήτη μας λόγω της τροχιάς του.