Ποια σκυλιά όμως είναι εξυπνότερα; Εξαρτάται από το τι θεωρούμε εξυπνάδα. Μέχρι στιγμής το σκυλί που μπορεί να θυμάται τις περισσότερες λέξεις είναι το Border Collie αφού μπορεί να ξεχωρίσει τετρακόσια διαφορετικά αντικείμενα με το όνομά τους. Αυτό είναι μια μορφή μάθησης μέσω συσχετισμού. Ο σκύλος μαθαίνει να συσχετίζει τα αντικείμενα με λέξεις. Αλλά αυτό που είναι το πιο εντυπωσιακό απ’ όλα είναι η συνδυαστική συμπεριφορά που επιδεικνύουν.
Όλοι ξέρουμε πως τα σκυλιά είναι «πονηρά». Πρόσφατα αποδείχθηκε και με ένα πείραμα. Ένας σκύλος μπορεί να φάει την τροφή του και από ένα πιάτο που κάνει θόρυβο αλλά και από ένα που δεν κάνει. Αν κάποιος δεν το παρακολουθεί, θα επιλέξει το αθόρυβο, έτσι ώστε να μην δώσει στόχο στον ιδιοκτήτη του. Συμπεριφέρεται δηλαδή με οξυδέρκεια.
Τα Border Collie έχουν την φήμη ότι είναι πανέξυπνα. Και πραγματικά, οι φυλές που κατατάσσονται ως οι πιο εκπαιδεύσιμες, είναι τα Poodle και τα Border Collie. Αυτά που είναι στην βάση της κατάταξης είναι τα Beagle και τα Basset Hounds. Παρόλα αυτά, μια σειρά πειραμάτων, σε πέντε διαφορετικές φυλές, απέδειξαν ότι οι διαφορές που συναντάμε μέσα στην κάθε φυλή( δηλαδή άτομα της ίδιας φυλής) είναι μεγαλύτερες από τις διαφορές που συναντάμε ανάμεσα στις διαφορετικές φυλές.
Με λίγα λόγια, στη δυνατότητα εκπαίδευσης ενός σκύλου δεν έχει τον κυρίαρχο λόγο η φυλή του.
Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε το ότι εκπαιδευσιμότητα δε σημαίνει απαραίτητα και εξυπνάδα. Κάθε φυλή έχει γενετικά εξελιχθεί για να παράγει ένα συγκεκριμένο έργο, να μαζεύει κοπάδια, να κυνηγάει λαγούς, να μπαίνει στο νερό για να επαναφέρει αντικείμενα, να επιτίθεται σε ανθρώπους ή άλλα σκυλιά.
Έτσι τι θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ως πνευματικές ικανότητες ενός σκύλου;
Σίγουρα μπορούν να μάθουν να συνδυάζουν λέξεις με αντικείμενα ή συμπεριφορές. Μπορούν να μάθουν να ξεχωρίζουν ίδια αντικείμενα. Αν τους δείξουμε ένα αντικείμενο και μετά ζητήσουμε να μας διαλέξουν μεταξύ αυτού και ενός άλλου, θα φέρουν αυτό που ζητήσαμε , αφού το σωστό αντικείμενο θα φέρει την ανταμοιβή.
Μάθηση εννοούμε την απόκτηση γνώσης μέσα από την παροχή οδηγιών.
Η μάθηση είναι μια πολυεπίπεδη φυσική διαδικασία που σχετίζεται με ηλεκτρικές ωθήσεις, εκλύσεις χημικών και σχηματισμού πρωτεϊνών.
Οι πληροφορίες παραλαμβάνονται από τα νευρικά κύτταρα τα οποία στέλνουν ηλεκτρικές κενώσεις στις απολήξεις των νεύρων, όπου εκλύονται νευροχημικά που διεγείρουν το επόμενο νεύρο. Όταν αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται αρκετές φορές, τα νεύρα δημιουργούν νέες πρωτεΐνες και σταδιακά θα αναπτύξουν νέους δρόμους. Με απλά λόγια, ο εγκέφαλος του σκύλου πραγματικά αλλάζει κατά τη διαδικασία της μάθησης.
Ο σκύλος μαθαίνει όλη την ώρα, όταν τον εκπαιδεύουμε και όταν δεν τον εκπαιδεύουμε. Ένα κουτάβι μαθαίνει να αποφεύγει τη φωτιά αν έχει καεί από τη φωτιά ενός κεριού. Μαθαίνει ότι ο σκύλος που βλέπει στον καθρέφτη στην πραγματικότητα δεν είναι κάποιος άλλος σκύλος. Τα μαθαίνει όλα αυτά χωρίς τη δική μας βοήθεια. Κάθε μέρα και κάθε βόλτα που κάνουμε μαζί του, αυτός διαρκώς μαθαίνει. Δεν έχει σημασία η φυλή του, ούτε αν είναι νεαρός ή μεγαλύτερος σε ηλικία.
Tου Δημοσθένη Μουμιάδη
H.Dip. CBP / FISAP / Trainer - Canine Behaviorist
Ambassador of Greece for International Society of Animal Professionals
