Ύποπτες απευθείας αναθέσεις που ανέρχονται στο 81,5% του συνόλου των συμβάσεων
Συνθήκες αδιαφάνειας, περιορισμένος ανταγωνισμός, πληθώρα απευθείας αναθέσεων και παραβάσεις του πλαισίου της ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων διαπιστώνει το Ελεγκτικό Συνέδριο στην ετήσια έκθεσή του.
Η ανεπαρκής ανάπτυξη ανταγωνισμού κατά τις διαγωνιστικές διαδικασίες για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων συνιστά παράγοντα που υπονομεύει τις θεμελιώδεις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στη διαδικασία ανάθεσης και του ανόθευτου ανταγωνισμού και εν τέλει της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, αναφέρει το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Συγκεκριμένα συγκεντρώθηκαν στοιχεία για 18.078 συμβάσεις, συνολικής αξίας 4,8 δισ. ευρώ, οι οποίες, ως προς το πλήθος, αφορούν κατά ποσοστό 59% συμβάσεις προμηθειών, ενώ με βάση την αξία, το μεγαλύτερο μέρος ή το 52% αφορά συμβάσεις έργων.
Επίσης, τα αποτελέσματα ανέδειξαν ότι στις περιπτώσεις τόσο των διαγωνιστικών διαδικασιών όσο και των εξαιρετικών διαδικασιών, σε μεγάλο βαθμό δεν επιτυγχάνεται ικανός ανταγωνισμός, καθώς στο 43% των συμβάσεων που έχουν ανατεθεί κατόπιν προκήρυξης διαγωνισμού (αντιστοιχεί στο 25% της αξίας των εν λόγω συμβάσεων).
Αντίθετα, στο 61% των συμβάσεων που έχουν συναφθεί με απευθείας ανάθεση ή κατόπιν διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση αντιστοιχεί στο 52% της αξίας των εν λόγω συμβάσεων, έχει ληφθεί μία (1) προσφορά.
Αναλυτικότερα, από τις 15.777 δημόσιες συμβάσεις το 2024, οι 12.856 ή το 81,5% δόθηκαν με απευθείας αναθέσεις και αφορούσαν ποσό ύψους 307, 01 εκατ. ευρώ, ενώ με ανοικτή διαδικασία έγιναν 2.143 αναθέσεις ή το 13,6% αξίας 2,14 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά την επισκόπηση των στοιχείων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις των Υπουργείων, εντοπίστηκαν ζητήματα αξιοπιστίας, πληρότητας και ορθότητας στην καταγραφή, καθώς και ενδείξεις μη συμμόρφωσης με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο περί διαδικασιών ανάθεσης.
Επίσης, παρατηρήθηκε περιορισμένος ανταγωνισμός κατά τη σύναψη μεγάλου μέρους των συμβάσεων.
Τονίζει ακόμη, πως, η απουσία ενός κεντρικού μητρώου συμβάσεων, στο οποίο θα τηρούνται με ενιαίο τρόπο τα στοιχεία των συμβάσεων, ιδίως στους φορείς για τους οποίους η αρμοδιότητα σύναψης συμβάσεων είναι κατανεμημένη σε πλήθος αποκεντρωμένων υπηρεσιών (όπως π.χ. τα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Προστασίας του Πολίτη και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής), δυσχεραίνει τη λήψη αξιόπιστης πληροφόρησης, απαλλαγμένης από σφάλματα, ελλείψεις, διπλοκαταχωρίσεις κ.λπ.
Προτάσεις
Προκειμένου να εκλείψουν τα φαινόμενα αδιαφάνειας το Ελεγκτικό Συνέδριο προτείνει μεταξύ άλλων την ενίσχυση της διαχειριστικής εποπτείας και το συντονισμό της καταγραφής των δημοσίων συμβάσεων μέσω ενιαίου, λειτουργικού και επικαιροποιημένου μητρώου, καθώς και την εντατικοποίηση των ελέγχων για την τήρηση των διαδικασιών ανάθεσης, με στόχο τη διαφάνεια, τον επαρκή ανταγωνισμό και την πληρέστερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων.
