Ηλεκτρονικό... μάτι που θα παρακολουθεί όσους χρωστούν σε Δημόσιο και τράπεζες, προκειμένου οι πιστωτές να έχουν πλήρη εικόνα του ύψους του ιδιωτικού χρέους και να μπορούν αντίστοιχα, να προσαρμόσουν την πολιτική τους «στήνει» η κυβέρνηση.

Ειδικότερα, στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε το βράδυ της Τρίτης στη Βουλή προβλέπεται η σύσταση δύο κέντρων – της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης και του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων – που θα λειτουργούν στα πρότυπα του Τειρεσία, δημιουργώντας μία νέα πραγματικότητα για εκατομμύρια οφειλέτες.

«Με την ίδρυση της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Ικανότητας αντιμετωπίζονται δύο στρατηγικής σημασίας θέματα της ελληνικής χρηματοπιστωτικής αγοράς που συνδέονται με την ικανότητα φυσικών και νομικών προσώπων να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις», τονίζεται στην αιτιολογική έκθεση. Το πρώτο θέμα αφορά στην ελλιπή διαθέσιμη πληροφόρηση σχετικά με την πιστοληπτική συμπεριφορά φυσικών και νομικών προσώπων από φορείς του δημοσίου τομέα. Το δεύτερο θέμα σχετίζεται με την προσέγγιση, πριν από την κρίση, στην αξιολόγηση πιστοληπτικής συμπεριφοράς των ενδιαφερομένων και πριν την παροχή της πίστωσης. «Η αξιολογούμενη ρύθμιση που προβλέπει την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου εξειδικευμένου πληροφοριακού συστήματος αναμένεται να επιφέρει πρόσθετη δημοσιονομική δαπάνη, η οποία σταθμίζεται με τα έσοδα από τη χορήγηση της ενημέρωσης πιστοληπτικής βαθμολόγησης στους ενδιαφερόμενους φορείς ιδιωτικού τομέα (σ.σ. με χρέωση που μένει να αποφασιστεί), καθώς, επίσης, και με τα οφέλη που συνδέονται με την παραγωγή και χορήγηση ενημέρωσης πιστοληπτικής βαθμολόγησης φυσικών και νομικών προσώπων για την αξιόπιστη αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας και φερεγγυότητάς τους, η οποία αναμένεται να λειτουργήσει ως ανταμοιβή για συνεπείς φορολογούμενους και επιχειρήσεις, μέσω της ευχερέστερης πρόσβασης στον δανεισμό, παράλληλα, όμως και ως μέσο μείωσης των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) και εν γένει των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους και τέλος, ως μέσο πρόληψης της αφερεγγυότητας και της υπερχρέωσης των ιδιωτών», προστίθεται.

Αναφορικά με το Κεντρικό Μητρώο, η κυβέρνηση σχολιάζει πως η ύπαρξη ασυμμετριών πληροφόρησης μεταξύ δυνητικών δανειστών και δανειοληπτών αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. «Η ασύμμετρη πληροφόρηση προκαλεί δυσκολίες στη διάκριση μεταξύ διαφόρων τύπων δυνητικών δανειοληπτών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αποτυχία αποτίμησης του κινδύνου μεμονωμένων αιτήσεων δανείου με βάση τα (μη παρατηρήσιμα από την πλευρά των πιστωτών) βασικά τους στοιχεία. Το τελικό αποτέλεσμα των ανωτέρω είναι ένα είδος ανεπάρκειας της αγοράς, γνωστή ως δυσμενής επιλογή, με αποτέλεσμα τα δάνεια να χορηγούνται σε χαμηλότερες ποσότητες και με υπερβολικά υψηλά επιτόκια. Επιπλέον, η δυσμενής επιλογή μειώνει τον βαθμό ανταγωνισμού μεταξύ των Δανειστών, ενώ επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα των χρηματοδοτούμενων επενδυτικών έργων», αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση.

10 καίρια ερωτήματα που θα πρέπει να γνωρίζουν οι οφειλέτες για τον διπλό «Τειρεσία».

Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης

1) Ποιος ο σκοπός της;

Αποστολή της Αρχής είναι η παραγωγή ενός credit score μέσω του πληροφοριακού συστήματος, η τήρηση σχετικής βάσης δεδομένων και η ανταλλαγή πιστοληπτικών βαθμολογήσεων και πληροφοριών με φορείς πιστοληπτικής αξιολόγησης, προς τον σκοπό μείωσης των επιπέδων τωνμη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς δημόσιους φορείς και ιδιώτες πιστωτές, καθώς και για την πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης των ιδιωτών.

2) Ποια δεδομένα θα συλλέγονται από το σύστημα;

Πληροφορίες σχετικά με την οφειλή, στις οποίες περιλαμβάνονται: στοιχεία εξατομίκευσης, όπως ο αριθμός ταμειακής βεβαίωσης ή ο αριθμόςσύμβασης, η φύση της οφειλής και οι βασικοί όροι αυτής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι μεταβολές τους, οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις και η αποτίμησή τους, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, τυχόν ρυθμίσεις ή μεταβολές στο πρόσωπο του οφειλέτη λόγω καθολικής ή ειδικής διαδοχής κ.ο.κ.

3) Μπορούν ιδιωτικοί φορείς (σ.σ. τράπεζες) να έχουν πρόσβαση στα επίμαχα στοιχεία;

Η Αρχή παράγει και χορηγεί ενημέρωση πιστοληπτικής βαθμολόγησης σε φορέα του ιδιωτικού τομέα που έχει συνάψει σύμβαση με την Αρχή, μετά από αίτησή του, με την προϋπόθεση ρητής, ειδικής και διακριτής από άλλους όρους συγκατάθεσης του οφειλέτη στην επεξεργασία των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς και την άρση του φορολογικού απορρήτου. Η ενημέρωση αυτή μπορεί να ζητείται για τους εξής σκοπούς:

α) την επαλήθευση των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από τον οφειλέτη, σχετικά με αίτησή του για χορήγηση πίστωσης από τον φορέα του ιδιωτικού τομέα,

β) την αξιολόγηση των κινδύνων που πηγάζουν από τη χορήγηση πίστωσης από φορέα του ιδιωτικού τομέα ή από την αποδοχή από φορέα του ιδιωτικού τομέα της παροχής εγγύησης για μία πιστωτική σύμβαση,

γ) την αξιολόγηση των κινδύνων που πηγάζουν από χορηγηθείσα πίστωση ή τη μετατροπή της φύσης ή της διάρκειας μιας πιστωτικής σύμβασης ή εγγύησης που έχει χορηγηθεί για μια πιστωτική σύμβαση από τον οφειλέτη,

δ) την παρακολούθηση και αξιολόγηση της μη τήρησης οποιουδήποτε όρου πιστωτικής σύμβασης ή εγγύησης,

ε) την αξιολόγηση αίτησης υπαγωγής του οφειλέτη σε διακανονισμό οφειλών προς φορέα του ιδιωτικού τομέα και

στ) την ανάλυση των χαρτοφυλακίων πιστωτικών συμβάσεων που τηρούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

4) Πόσο χρόνο θα διατηρούνται τα στοιχεία στο σύστημα;

Η Αρχή θα διατηρεί τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς για 10 έτη από τον χρόνο, κατά τον οποίο κάθε δεδομένο αντλήθηκε από τα συστήματα του αντίστοιχου πιστωτή και καταχωρίσθηκε στο σύστημα.

5) Ποια η σχέση της Αρχής με άλλα παρεμφερή συστήματα;

Η αρχιτεκτονική του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος της Αρχής θα είναι σχεδιασμένη κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να διαλειτουργεί με ομοειδή συστήματα (πλατφόρμες, βάσεις δεδομένων, δίκτυα κ.λπ.), όπως αυτά άλλων οντοτήτων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με παρεμφερή αποστολή, τα οποία τηρούν και διαχειρίζονται συναφή δεδομένα, όπως αυτά της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε., των πιστωτικών ιδρυμάτων, των εταιριών διαχείρισης πιστώσεων και δανείων, της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης και της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης.

Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων

1) Που αποσκοπεί η σύσταση Κεντρικού Μητρώου;

Σκοπός του Μητρώου είναι η ενίσχυση της χρηματοδότησης από το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα της πραγματικής οικονομίας και η διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, μέσω της βελτίωσης της παρεχόμενης πληροφόρησης, της ορθολογικότερης αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας των δυνητικών δανειοληπτών και της εν γένει συνδρομής στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων χρηματοδότησης.

2) Τι θα καταγράφεται στο Μητρώο;

Στο Μητρώο που ανήκει και τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) καταγράφεται σε αναλυτική βάση το ιστορικό πληρωμών, τα είδη των παρεχομένων εξασφαλίσεων και κάθε άλλη πληροφορία που σχετίζεται με κάθε μορφής πίστωση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα από πιστωτικά και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα που έχουν την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα, καθώς και από τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα.

3) Πού θα αξιοποιούνται τα επίμαχα στοιχεία;

Βάσει των πληροφοριών που θα τηρούνται στο Μητρώο θα καταρτίζεται πιστωτική έκθεση για όλα τα πιστοδοτούμενα πρόσωπα, το περιεχόμενο της οποίας θα διαφοροποιείται ανάλογα με τον αποδέκτη της, σε κάθε, όμως, περίπτωση δεν θα περιέχει αξιολόγηση και βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη.

4) Πόση είναι η διάρκεια τήρησης των δεδομένων στο Μητρώο;

Η ΤτΕ διατηρεί τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς για χρονικό διάστημα 10 ετών από τον χρόνο άντλησης κάθε δεδομένου από τα συστήματα του αντίστοιχου πιστωτή για τις ανάγκες καταχώρισής του στο Μητρώο, προς τον σκοπό εξαγωγής ασφαλούς πληροφόρησης, σχετικά με την πιστοληπτική ικανότητα των οφειλετών.

5) Ποια η σχέση του Μητρώου με τον Τειρεσία;

Το Μητρώο είναι συμπληρωματικό και σε πλήρη εναρμόνιση και σχέση διαλειτουργικότητας, τόσο με το υφιστάμενο σύστημα επεξεργασίας δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε., όσο και με το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους και την Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης.

Δύο νέα ηλεκτρονικά κέντρα καταγραφής και παρακολούθησης των οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων έρχονται από το 2023. Πρόκειται για την Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης που συστήνει το υπουργείο Οικονομικών και το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων που δημιουργεί η Τράπεζα της Ελλάδος.

Η Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα «φακελώνει» οφειλές σε Εφορία, ΕΦΚΑ, ΟΤΑ, δημόσιους οργανισμούς, εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία, θα παρακολουθεί την οικονομική συμπεριφορά των πολιτών και των επιχειρήσεων και θα βαθμολογεί την πιστοληπτική τους συμπεριφορά. Το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα καταγράφει σε λεπτομερή βάση το ιστορικό πληρωμών κάθε δανείου που χορηγείται.

Ο διπλός «Τειρεσίας» που στήνεται για τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων προβλέπεται σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 20 Αυγούστου και στοχεύει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) και οφειλετών και μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) ως προς την πιστοληπτική ικανότητα των οφειλετών (φυσικών και νομικών προσώπων).

Η οικονομική συμπεριφορά και η βαθμολογία που θα συγκεντρώνει κάθε πολίτης και κάθε επιχείρηση θα ανοίγει την «πόρτα» των ρυθμίσεων οφειλών, ενώ οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων οφειλών θα αποφασίζουν βάσει της βαθμολογίας για τη χορήγηση ή μη δανείων και διακανονισμών. Οι συνεπείς θα έχουν ευκολότερη πρόσβαση στο δανεισμό.

Ο «Μεγάλος Αδελφός» θα αρχίσει να λειτουργεί από τις αρχές του επόμενου έτους και ο βαθμός πιστοληπτικής συμπεριφοράς θα μπορεί να χρησιμοποιείται και από άλλους φορείς του ιδιωτικού τομέα όπως π.χ. εταιρείες τηλεφωνίας, ηλεκτρικής ενέργειας, πριν προβούν σε σύναψη συμβολαίου, ώστε να αποκλείουν όσους έχουν μεγάλες οφειλές.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών:

Η Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, θα συγκεντρώνει και θα ομαδοποιεί πληροφορίες σχετικά με τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις και τις συμπεριφορές πληρωμών προς όλες τις οντότητες του Δημόσιου τομέα, με σκοπό την παραγωγή πιστοληπτικής βαθμολόγησης για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Θα ανταλλάσσει πληροφορίες και βαθμολογίες με άλλους φορείς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.

Η βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα παράγεται από το σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα, με τη χρήση αλγορίθμων. Η πιστοληπτική βαθμολόγηση γίνεται με αριθμητική κλίμακα και αφορά στην τήρηση και την αθέτηση υποχρέωσης έναντι των φορέων του δημόσιου τομέα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η βαθμολογία που θα λαμβάνουν τα φυσικά και νομικά πρόσωπα θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.

Οι φορείς του δημόσιου τομέα παρέχουν στην Αρχή με ακρίβεια, σε ηλεκτρονική μορφή, και επικαιροποιούν ανά μήνα, τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς που τηρούνται στα αρχεία τους για τους οφειλέτες τους, για το χρονικό διάστημα των τελευταίων 24 μηνών.
Διαβάστε επίσης: Σύνταξη ομογενών: Τι προβλέπει η ΚΥΑ, ποιους αφορά
Στοιχεία οικονομικής συμπεριφοράς
Στα στοιχεία οικονομικής συμπεριφοράς που συλλέγονται περιλαμβάνονται τα εξής:

Για τα φυσικά πρόσωπα: όνομα και επώνυμο, όνομα και επώνυμο πατέρα, Αριθμό Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας (Α.Δ.Τ.), ΑΦΜ, ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση της κύριας κατοικίας και του τόπου εργασίας, τηλέφωνα επικοινωνίας, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ΑΜΚΑ.

Για τα νομικά πρόσωπα: επωνυμία, νομική μορφή, αριθμός στο Γ.Ε.ΜΗ. Α.Φ.Μ., πληροφορίες ταυτοποίησης των εκπροσώπων τους, διεύθυνση και τηλεφωνικός αριθμός της έδρας τους.
Πληροφορίες σχετικά με την οφειλή: στοιχεία εξατομίκευσης της οφειλής, όπως ο αριθμός ταμειακής βεβαίωσης ή ο αριθμός σύμβασης, η φύση της οφειλής, βασικοί όροι της οφειλής, προσαυξήσεις και πρόστιμα, διάρκεια αποπληρωμής, επιτόκιο και μεταβολές τους, οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, ρυθμίσεις της οφειλής, μεταβολές στο πρόσωπο του οφειλέτη λόγω καθολικής ή ειδικής διαδοχής, πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και για την πορεία της δικαστικής προσβολής τους, την άσκηση ποινικής δίωξης ή την ποινική καταδίκη λόγω μη καταβολής της οφειλής, αν η μη καταβολή της συνιστά αξιόποινη πράξη.

Πληροφορίες σχετικά με πτώχευση του υποκειμένου των δεδομένων, την κήρυξή του ως συγγνωστού και την απαλλαγή του.
Πρόσθετες πληροφορίες που σχετίζονται με την οικονομική συμπεριφορά του υποκειμένου των όπως: η ιδιότητά του ως ανέργου, στοιχεία εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης.

Ξεκινάει επισήμως την  Δευτέρα 24 Ιουλίου 2017  τις εργασίες της η εταιρεία εκτίμησης φερεγγυότητας πελατών κινητής τηλεφωνίας Τηλεγνούς. Η εταιρεία, που