Στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα εντάσσονται από την 1η Ιανουαρίου 2026 οι νοσηλευτές, όπως ανακοινώθηκε μετά από επίσημη συνάντηση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Πανελλήνιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας Νοσηλευτικού Προσωπικού (ΠΑΣΟΝΟΠ) με τον υπουργό Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη.

Σημειώνεται ότι αυτό αποτελεί μία μεγάλη κατάκτηση για τους νοσηλευτές, καθώς το συγκεκριμένο αίτημα είναι στις βασικές αιχμές των κινητοποιήσεων των υγειονομικών.

Η Εκτελεστική Επιτροπή της Πανελλήνιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας Νοσηλευτικού Προσωπικού αναφέρει σε ανάρτησή της στα social media, ότι στη συνάντηση της Παρασκευής (27/06) «ο Υπουργός Υγείας, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, προχώρησε σε μια σημαντική ανακοίνωση, δεσμευόμενος για την άμεση ένταξη του νοσηλευτικού προσωπικού στα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (ΒΑΕ) από την 1η Ιανουαρίου 2026».

«Αυτή η εξέλιξη αποτελεί την κορύφωση ενός πολυετούς και δίκαιου αγώνα της νοσηλευτικής κοινότητας. Η ένταξη στα ΒΑΕ αναγνωρίζει έμπρακτα τις ιδιαίτερα απαιτητικές και συχνά επικίνδυνες συνθήκες υπό τις οποίες εργάζονται οι νοσηλευτές, εκτιμώντας την καθημερινή τους προσφορά στην περίθαλψη των ασθενών και την προάσπιση της δημόσιας υγείας. Η απόφαση αυτή αναμένεται να επιφέρει σημαντικά οφέλη σε ό,τι αφορά τις συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και την αναγνώριση του φόρτου εργασίας» αναφέρει η ΠΑΣΟΝΟΠ.

Παράλληλα, όπως συνεχίζει η ανακοίνωση, «πέραν της ένταξης στα ΒΑΕ, ο κ. Γεωργιάδης εξέφρασε την ισχυρή πρόθεση του Υπουργείου να στηρίξει τη δημιουργία ενός ενιαίου κλάδου νοσηλευτικού προσωπικού. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την αναβάθμιση της επαγγελματικής ταυτότητας των νοσηλευτών και τη διασφάλιση μιας δίκαιης και ενιαίας αντιμετώπισης του επαγγέλματος στο σύνολό του. Δημιουργώντας ένα συνεκτικό και ισχυρό νοσηλευτικό σώμα».

«Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΠΑΣΟΝΟΠ εκφράζει τη βαθύτατη ικανοποίησή της για αυτές τις σημαντικές πρωτοβουλίες της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας. Οι ανακοινώσεις αυτές θεωρούνται καίριας σημασίας για τη συνολική αναβάθμιση του νοσηλευτικού επαγγέλματος, τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και, κατ’ επέκταση, την ποιοτική ενίσχυση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας προς τους πολίτες της χώρας.

Η Ομοσπονδία δεσμεύεται να συνεχίσει δυναμικά τον αγώνα για τα δικαιώματα των νοσηλευτών, με συνέπεια και αίσθημα ευθύνης, τις ενέργειες προς την πλήρη υλοποίηση αυτών των εξαγγελιών. Θα παρακολουθεί στενά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και θα βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με το Υπουργείο, ώστε οι δεσμεύσεις αυτές να μετουσιωθούν το συντομότερο δυνατό σε συγκεκριμένες και απτές αλλαγές για το νοσηλευτικό προσωπικό» καταλήγει.

Θέμα χρόνου είναι η λήψη της κυβερνητικής απόφασης για να ενταχθούν οι εργαζόμενοι στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας (υγειονομικοί) στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (ΒΑΕ).

Σύμφωνα με πληροφορίες εξετάζεται η επέκταση των ΒΑΕ στους υγειονομικούς, αλλά όχι για όλες τις ειδικότητες και για όλους τους χώρους. Η οριστική απόφαση αναμένεται να ληφθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους, όταν θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει το τοπίο σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πρόταση της αρμόδιας επιτροπής εμπειρογνωμόνων προβλέπει την ένταξη όλων των εργαζομένων, άσχετα από το εάν έχουν υγειονομική ιδιότητα (π.χ. γιατροί, νοσηλευτές) ή διοικητική. Πρόκειται για την αρμόδια 10μελή ειδική επιτροπή η οποία, υπό την προεδρία του Παναγιώτη Μπεχράκη, γιατρού πνευμονολόγου-εντατικολόγου, ολοκλήρωσε το πόρισμά της ικανοποιώντας ένα πάγιο και δίκαιο αίτημα του υγειονομικού προσωπικού της χώρας. Ωστόσο το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει να εξαιρεθούν από τα βαρέα και ανθυγιεινά ορισμένες ειδικότητες οι οποίες δεν πληρούν τον χαρακτηρισμό τους ως ΒΑΕ.

Σε ό,τι αφορά το πόρισμα της επιτροπής, προτείνεται να ενταχθούν στα ΒΑΕ οι εξής κλάδοι και ειδικότητες εργαζομένων:

Απαντες οι νοσηλευτές-νοσοκόμοι ανεξαρτήτως χώρου εργασίας.

Οι γιατροί που εργάζονται σε δημόσια νοσοκομεία (ΕΣΥ) και σε οργανωμένα πρωτοβάθμια κέντρα υγείας, ανεξαρτήτως ειδικότητας η βαθμού.

Οι υγειονομικοί υπάλληλοι που δεν ανήκουν στα ΒΑΕ για λόγους εργασιακών/ασφαλιστικών σχέσεων παρά το γεγονός ότι η ειδικότητά τους είναι ήδη εντεταγμένη.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το σκεπτικό που συνοδεύει το πόρισμα της επιτροπής για την ένταξη των υγειονομικών στα ΒΑΕ. Στις εισηγήσεις επισημαίνονται τα εξής σημεία:

1. Η μεγάλη κοινωνική ευαισθησία λόγω πανδημίας COVID-19, η οποία «ναι μεν δεν έπρεπε να επηρεάσει την αντικειμενική κρίση της επιτροπής», αλλά «δεν ήταν δυνατό και να αγνοηθεί ως σημαντικός συντελεστής διαμόρφωσης της θεματολογίας και ιεράρχησης των προτεραιοτήτων της».

2. Ο μεγάλος αριθμός εργαζομένων. Το σύνολο των εν ενεργεία υγειονομικών της χώρας υπερβαίνει τους 120.000 και το δημοσιονομικό κόστος που συνεπάγεται η ένταξή τους στα ΒΑΕ δεν έπρεπε να λειτουργήσει ως δυνητικά αρνητικό κριτήριο ένταξης.

3. Το πρόσθετο αντικειμενικό κριτήριο του ιού SARS-CoV-2. «Η έκθεση στον νέο κορωνοϊό θεσπίζεται για πρώτη φορά ως παράγοντας επαγγελματικού κινδύνου και ουσιαστικό κριτήριο ένταξης στα ΒΑΕ. Η επιτροπή έκρινε ότι το φαινόμενο της επαγγελματικής έκθεσης των υγειονομικών σε βιολογικούς παράγοντες κινδύνου δεν είναι παροδικό και ότι η τρέχουσα πανδημία, εκτός από τη μεγάλη εργασιακή ένταση που εμφανώς προκαλεί, αποτελεί και έκφραση μιας συνεχούς απειλής από ιογενείς λοιμώξεις, που θα εξακολουθήσουν να προκαλούνται από γνωστά ή άγνωστα αίτια. Η απειλή αυτή αποτελεί άμεσο κίνδυνο της ζωής και της υγείας των εργαζομένων, ενώ επιπροσθέτως έχει σημαντική δυσμενή επίδραση στην οικογενειακή και κοινωνική τους ζωή με συνέπεια ακόμα περισσότερο άγχος και δευτερογενείς επιπτώσεις στην υγεία».

4. Η πολλαπλότητα επαγγελμάτων υγείας, ειδικοτήτων και χώρων. Η ταυτόχρονη κλαδική, χωροταξική και ιεραρχική προσέγγιση του επαγγελματικού κινδύνου των εργαζομένων στον χώρο της υγείας αναγνωρίστηκε ως ιδιαίτερο πρόβλημα για κρίση προς ένταξη στα ΒΑΕ, δεδομένης της σχετικής ανομοιογένειας των κλάδων, των ειδικοτήτων και των χώρων εργασίας των 120.000 και άνω εργαζομένων, οι οποίοι μάλιστα διαφοροποιούνται και βαθμολογικά στο εσωτερικό κάθε κλάδου.

Υπενθυμίζεται ότι όσοι κλάδοι επαγγελματιών εντάσσονται στα βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα δικαιούνται βάσει νόμου το σχετικό επίδομα, ενώ έχουν και ευνοϊκότερους όρους συνταξιοδότησης. Οπως προκύπτει από πρόσφατη απάντηση του υφυπουργού Εργασίας Π. Τσακλόγλου στη Βουλή, η κυβέρνηση ναι μεν εξετάζει την επέκταση των ΒΑΕ στους υγειονομικούς, αλλά όχι για όλες τις ειδικότητες και όλους τους χώρους. «Δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε έκτακτες καταστάσεις με μόνιμα μέτρα. Το αίτημα των υγειονομικών για ένταξη στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα είναι ένα διαρκές αίτημα τα τελευταία χρόνια και έρχεται τώρα στην επιφάνεια με αφορμή την πανδημία που βιώνει ολόκληρος ο πλανήτης. Οντως τα υγειονομικά επαγγέλματα είναι από τη φύση τους δύσκολα και οι ασχολούμενοι με αυτά εκτίθενται σε βαρύτερους κινδύνους από άλλους εργαζομένους. Η έκθεση του υγειονομικού προσωπικού φυσικά δεν είναι η ίδια για όλες τις επιμέρους ειδικότητες, ούτε για όλους τους χώρους εργασίας» είπε ο κ. Τσακλόγλου. Αναφερόμενος στο δημοσιονομικό σκέλος της επέκτασης των ΒΑΕ τόνισε ότι εξετάζεται από τα συναρμόδια υπουργεία αλλά υπό το πρίσμα των δεδομένων που δημιουργούν «οι δριμύτατες επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 στα δημόσια οικονομικά της χώρας».

Παράλληλα με την προωθούμενη ρύθμιση θα αρθεί και μια αδικία, αφού εξαιρέθηκαν από την ασφαλιστική ένταξη στα ΒΑΕ οι νοσηλευτές διορισμένοι στο ΕΣΥ προ του 2011, χάνοντας έτσι και τα σχετικά συνταξιοδοτικά ευεργετήματα (συνταξιοδότηση πέντε έτη νωρίτερα).

Τονίζεται ότι σήμερα υπάγονται στην ασφάλιση του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και έχουν το προνόμιο της ασφάλισης στα ΒΑΕ, απολαμβάνοντας και τα σχετικά ευεργετήματα, οι εξής κατηγορίες:

Το μόνιμο νοσηλευτικό προσωπικό που διορίζεται στο ΕΣΥ μετά το 2011, δηλαδή οι νεοδιοριζόμενοι δημόσιοι υπάλληλοι.

Οσοι υπηρετούν με σχέσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου (συμβασιούχοι και επικουρικοί).

Οι νοσηλευτές-εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα.

Κοινοποιήθηκε το έγγραφο 51485/04-03-2020 του ΕΦΚΑ σχετικά με την υπαγωγή ή μη των οδηγών σχολικών λεωφορείων και πούλμαν στον Κανονισμό των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων.

Το έγγραφο αναφέρει τα ακόλουθα:

«Όπως είναι γνωστό από 1/1/2012 τέθηκε σε ισχύ ο νέος Κανονισμός Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (σχετ. Φ10221/οικ.26816/929/30.11.2011 Απόφαση Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης ,ΦΕΚ 2778/τ.Β΄/2-12-2011).

Όπως αναφέρεται στην υπ. αριθμ. 27/2012 εγκύκλιο του τ. Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. μόνο οι απασχολούμενοι σε συγκεκριμένες εργασίες και ειδικότητες ασφαλίζονται κατά τον Κανονισμό Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (Κ.Β.Α.Ε.), με την προϋπόθεση ότι η απασχόλησή τους παρέχεται κατά κύριο λόγο στις υπόψη εργασίες και ειδικότητες, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 104 του Κανονισμού Ασφάλισης του τ. Ι.Κ.Α.- Ε.Τ.Α.Μ.

Σύμφωνα με την περίπτωση 51 του Α΄ Εδαφίου του νέου πίνακα βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων οι οδηγοί πούλμαν και λεωφορείων υπάγονται στην ειδική προστασία των διατάξεων του, υπό την προϋπόθεση ότι ανήκουν στην κατηγορία των επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών.

Με αφορμή ερωτήματα, τα οποία αφορούσαν την υπαγωγή ή μη των οδηγών σχολικών λεωφορείων και σχολικών πούλμαν στις ανωτέρω διατάξεις, υπεβλήθη ερώτημα προς το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για το εάν τα σχολικά πούλμαν και σχολικά λεωφορεία ανήκουν στην κατηγορία των επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών.

Σύμφωνα με το σχετικό απαντητικό έγγραφο 12315/646/20-2-2020 του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών κατά τα οριζόμενα στον κανονισμό (ΕΚ) 1071/2009 το «επάγγελμα οδικού μεταφορέα επιβατών» ορίζεται ως «η δραστηριότητα κάθε επιχείρησης που εκτελεί με λεωφορεία μεταφορές επιβατών παρεχόμενες στο κοινό ή σε ορισμένες κατηγορίες χρηστών έναντι κομίστρου καταβαλλόμενου από τον επιβάτη ή τον διοργανωτή της μεταφοράς. Για τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις χορηγείται, μετά τον έλεγχο εκπλήρωσης συγκεκριμένων προϋποθέσεων, Άδεια Οδικού Μεταφορέα Επιβατών, ενώ τα λεωφορεία που χρησιμοποιούνται για το μεταφορικό έργο χαρακτηρίζονται στην άδεια κυκλοφορίας τους ως Λεωφορεία Δημόσιας Χρήσης.

Στον ανωτέρω ορισμό δεν συμπεριλαμβάνονται επιχειρήσεις που το κύριο αντικείμενό τους δεν είναι οι επιβατικές μεταφορές, αλλά εκτελούν το συγκεκριμένο έργο στο πλαίσιο της διευκόλυνσης του έργου τους (π.χ. Μεταφορά Προσωπικού, μεταφορά μαθητών με σχολικά λεωφορεία κ.λ.π.) χωρίς τη χρέωση κομίστρου.

Στις περιπτώσεις αυτές τα λεωφορεία χαρακτηρίζονται ως Λεωφορεία Ιδιωτικής Χρήσης και δεν απαιτείται η εκπλήρωση των προϋποθέσεων άσκησης του επαγγέλματος του οδικού μεταφορέα επιβατών που τίθενται στον κανονισμό 1071/2009.»

Έχοντας υπόψη τα ανωτέρω και προς ενιαία αντιμετώπιση από τις Περιφερειακές Υπηρεσίες οι οδηγοί των σχολικών λεωφορείων και σχολικών πούλμαν δεν εμπίπτουν στην περίπτωση 51 του Α΄ Εδαφίου του Κανονισμού Βαρέων και Ανθυγιεινών επαγγελμάτων.»