Ως τυπική ενδημία χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς η αύξηση των κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου στην Κεντρική Μακεδονία το τελευταίο διάστημα που αποδίδεται στα κουνούπια τα οποία, όπως έχει αποδειχθεί, μολύνονται από τα πουλιά. Από μέσα Σεπτεμβρίου αναμένεται, ωστόσο, σταδιακή αποκλιμάκωση των κρουσμάτων έως ότου τον Οκτώβριο λήξει το φαινόμενο.

Είναι η δεύτερη χειρότερη – σε αριθμό κρουσμάτων- χρονιά για τις περιοχές της περιφέρειας μετά το 2010 (πρώτη χρονιά εμφάνισης των κρουσμάτων στην Ελλάδα) ενώ κρίνεται πολύ σημαντική η ατομική προφύλαξη. Σε δηλώσεις του στο ThessToday.gr o Σπύρος Μουρελάτος, Δρ. Βιολογίας και πρόεδρος της εταιρείας «Οικοανάπτυξη» ανέφερε ότι κάθε χρόνο- με εξαίρεση την περίοδο 2014-2017- έχουμε κρούσματα στην Κεντρική Μακεδονία, ωστόσο, η φετινή χρονιά θα ξεπεράσει σε σφοδρότητα το 2018 και θα πλησιάσει τα αποτελέσματα του 2010. Την περίοδο 2022, έως τις 31/08/2022, έχουν διαγνωσθεί συνολικά 146 περιστατικά λοίμωξης από τον ιό Δυτικού του Νείλου στη χώρα σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, εκ των οποίων τα 134 στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

«Έχουμε διπλάσια έως και τριπλάσια κρούσματα στην Κεντρική Μακεδονία από άλλες χρονιές, είναι διάσπαρτα και εμφανίζονται τόσο σε αγροτικό όσο και αστικό χώρο. Συγκριτικά με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας δεν θεωρείται τόσο ανησυχητικό προς το παρόν αλλά σίγουρα πρόκειται για ένα σημαντικό θέμα δημόσιας υγείας που επηρεάζει κυρίως τους ηλικιωμένους», επισήμανε.

Πού οφείλεται η μόλυνση

Ο ιός του Δυτικού Νείλου προέρχεται από συγκεκριμένο είδος κουνουπιού, το Culex pipiens ή αλλιώς οικιακό κουνούπι το οποίο δραστηριοποιείται κατά τη διάρκεια της νύχτας, εντοπίζεται όπου υπάρχει νερό με οργανικό φορτίο (βόθροι) και εισέρχεται στα σπίτια μας. Σύμφωνα με τον κ. Μουρελάτο, τα κουνούπια μολύνονται από τα πουλιά και μάλιστα πουλιά που ζουν κοντά στους ανθρώπους όπως οι κάργιες και τα σπουργίτια. «Τα επιδημητικά πουλιά (σε αντιδιαστολή με τα αποδημητικά), είναι τα πουλιά της περιοχής που διατηρούν τον ιό, τα κουνούπια ενδεχομένως μολύνονται και στη συνέχεια μπορούν να το μεταδώσουν στον άνθρωπο. Το 10-20% περίπου των πουλιών αυτών μπορεί να είναι μολυσμένα. Tα κουνούπια Culex αναπτύσσονται κάθε χρόνο σε μικρούς ή μεγάλους πληθυσμούς μιας και οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την παραγωγή τους στην περιοχή λόγω και των ορυζώνων και των πολλών υγροτόπων οι οποίοι λειτουργούν ως εστίες επιπολασμού και επιμόλυνσης», εξήγησε ο κ. Μουρελάτος.

Πότε θα μειωθούν τα κρούσματα

Όπως προβλέπει ο κ. Μουρελάτος, από τα μέσα έως τα τέλη Σεπτεμβρίου τα κρούσματα θα αρχίσουν να φθίνουν ενώ οι κύριοι μήνες μετάδοσης του ιού είναι Ιούλιος, Αύγουστος και Σεπτέμβριος. «Τα κουνούπια Culex βρίσκονται παντού και διανύουμε ακόμη την κρίσιμη περίοδο μετάδοσης του ιού. Πρέπει να βρισκόμαστε σε επιφυλακή καθώς πιο ευάλωτοι στον ιό είναι οι ηλικιωμένοι. Βάσει των προβλέψεων που διαθέτουμε σήμερα μετά τις 15 Σεπτεμβρίου θα υπάρξει σταδιακή αποκλιμάκωση των κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου και πρακτικά στις 15 Οκτωβρίου το φαινόμενο θα λήξει», τόνισε.

Ανάγκη για ατομικά μέτρα προστασίας

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται το έργο καταπολέμησης των κουνουπιών μεγάλης κλίμακας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας το οποίο περιλαμβάνει ψεκασμούς που μειώνουν τον πληθυσμό αλλά δεν μπορούν να τον εξαλείψουν. Υπάρχει, ακόμη, μια σειρά και άλλων στοχευμένων δράσεων, συναρτήσει των προβλέψεων κινδύνου και των αναφορών περί ανθρώπινων κρουσμάτων. Μεγάλης σημασίας είναι προφανώς τα ατομικά μέτρα προφύλαξης από τα κουνούπια όπως αντικουνουπικά, εντομοαπωθητικά, κουνουπιέρες, μέτρα στις αυλές των σπιτιών κτλ. «Δυστυχώς, όσο επιμένει η ενδημία του ιού του Δυτικού Νείλου, θα πρέπει να λαμβάνουμε όλο και περισσότερα μέτρα, να είμαστε ενήμεροι και προσεκτικοί. Ο κόσμος δεν προφυλάσσεται από τα κουνούπια και θα έπρεπε να το κάνει περισσότερο, ειδικά σε αγροτικές περιοχές», πρόσθεσε.

Δίκτυα παρακολούθησης επιδημιολογικού κινδύνου και δράσεις καταπολέμησης

Στόχος των έργων καταπολέμησης είναι να προλαμβάνουν την εμφάνιση των ανθρώπινων κρουσμάτων εστιάζοντας σε χωριά και γειτονιές υψηλού κινδύνου στην κατάλληλη περίοδο με στοχευμένους ψεκασμούς και εντατικές καμπάνιες ενημέρωσης. «Για τον λόγο αυτό συντηρούμε δίκτυα εντομολογικής παρακολούθησης σε χιλιάδες θέσεις αναπαραγωγής προνυμφών, ακμαίων σε δεκάδες θέσεις, και κυρίως δίκτυα παρακολούθησης της κυκλοφορίας του ιού του Δυτικού Νείλου σε 60 σταθερές αντιπροσωπευτικές θέσεις σε κουνούπια και σε κοτέτσια σε 50 χωριά της Περιφέρειας. Την επόμενη χρονιά ευελπιστούμε να ενσωματώσουμε στα δίκτυα αυτά και την παρακολούθηση του ιού σε άγρια πουλιά με μικρή μετακίνηση όπως τα σπουργίτια», σημείωσε ο πρόεδρος της εταιρείας «Οικοανάπτυξη».

Κλέινοντας, πρόσθεσε ότι «Δυστυχώς, όταν η επιδημία λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις προβαίνουμε βάσει αυστηρών πρωτοκόλλων σε συγκεκριμένους υπολειμματικούς ψεκασμούς γύρω από την κατοικία του ασθενούς και στην περίπτωση μικρών οικισμών σε εκνεφώσεις μεγάλης κλίμακας με πυρεθροειδή που είναι απολύτως ασφαλή για τους ανθρώπους. Το θετικό στοιχείο είναι ότι η γνώση του φαινομένου και οι προβλέψεις που διαθέτουμε συνηγορούν στο γεγονός ότι μετά τα μέσα Σεπτεμβρίου θα υπάρξει σημαντική αποκλιμάκωση της επιδημίας».