Το παραδοσιακό ΑΤΜ φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα εποχή, καθώς οι τράπεζες επιταχύνουν την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών τους. Τα «έξυπνα» ΑΤΜ εμφανίζονται ως η νέα τάση, υπόσχοντας να μεταμορφώσουν την τραπεζική εμπειρία, καθιστώντας την ταχύτερη, ασφαλέστερη και πλήρως ενσωματωμένη στον ψηφιακό κόσμο.
Σύμφωνα με το IoT For All, αμερικανική έκδοση που ειδικεύεται στο Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) και την ψηφιακή μεταμόρφωση, τα νέα αυτά ΑΤΜ αντιπροσωπεύουν το επόμενο βήμα στην εξέλιξη των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, συνδυάζοντας προηγμένη τεχνολογία με λειτουργίες που ξεπερνούν κατά πολύ την απλή ανάληψη μετρητών.
Ο στόχος είναι σαφής: να εξαλειφθούν οι ουρές, να μειωθεί η εξάρτηση από τις φυσικές κάρτες και να ενισχυθεί η ασφάλεια των συναλλαγών.
Το παραδοσιακό ΑΤΜ φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα εποχή, καθώς οι τράπεζες επιταχύνουν την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών τους. Τα «έξυπνα» ΑΤΜ εμφανίζονται ως η νέα τάση, υπόσχοντας να μεταμορφώσουν την τραπεζική εμπειρία, καθιστώντας την ταχύτερη, ασφαλέστερη και πλήρως ενσωματωμένη στον ψηφιακό κόσμο.
Σύμφωνα με το IoT For All, αμερικανική έκδοση που ειδικεύεται στο Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) και την ψηφιακή μεταμόρφωση, τα νέα αυτά ΑΤΜ αντιπροσωπεύουν το επόμενο βήμα στην εξέλιξη των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, συνδυάζοντας προηγμένη τεχνολογία με λειτουργίες που ξεπερνούν κατά πολύ την απλή ανάληψη μετρητών.
Ο στόχος είναι σαφής: να εξαλειφθούν οι ουρές, να μειωθεί η εξάρτηση από τις φυσικές κάρτες και να ενισχυθεί η ασφάλεια των συναλλαγών.
Τι είναι τα Smart ATMs;
Τα έξυπνα ΑΤΜ λειτουργούν ως πραγματικά ηλεκτρονικά ταμεία. Επιτρέπουν αναλήψεις, καταθέσεις, μεταφορές, πληρωμές και ακόμη και την υπογραφή εγγράφων απευθείας στην οθόνη αφής.
Σε πολλές περιπτώσεις, η χρήση κάρτας δεν είναι πλέον απαραίτητη: αρκεί η πιστοποίηση μέσω κινητού τηλεφώνου ή, σύντομα, μέσω προσώπου ή δακτυλικού αποτυπώματος.
Οι μηχανές αυτές ενσωματώνουν τεχνολογίες IoT και μπορούν να επικοινωνούν απευθείας με τα συστήματα των τραπεζών. Αυτό σημαίνει ότι τεχνικά προβλήματα μπορούν να επιλύονται εξ αποστάσεως και κάθε τερματικός σταθμός μπορεί να παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο, μειώνοντας τον χρόνο διακοπής λειτουργίας και βελτιώνοντας την εξυπηρέτηση.
Ασφάλεια με βιομετρικά και τεχνητή νοημοσύνη
Η μεγάλη υπόσχεση των Smart ATMs είναι η ασφάλεια. Ήδη αρκετές εκδόσεις χρησιμοποιούν βιομετρική πιστοποίηση, όπως αναγνώριση προσώπου, σάρωση ίριδας ή δακτυλικού αποτυπώματος. Αυτές οι τεχνολογίες δυσκολεύουν την απάτη και καταργούν την ανάγκη για PIN, που όλο και περισσότερο καθίσταται ευάλωτο σε κυβερνοεπιθέσεις.
Παράλληλα, η τεχνητή νοημοσύνη επιτρέπει την ανίχνευση ασυνήθιστης δραστηριότητας και τον άμεσο τερματισμό ύποπτων συναλλαγών. Οι τράπεζες μπορούν να παρακολουθούν τη δραστηριότητα των ΑΤΜ όλο το 24ωρο, να προβλέπουν βλάβες και να εξασφαλίζουν ότι δεν θα λείπουν μετρητά από τους τερματικούς σταθμούς.
Ένα νέο κεφάλαιο για την ψηφιακή τραπεζική
Τα Smart ATMs δεν αποτελούν απλώς τεχνολογική εξέλιξη, αλλά μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής ενσωμάτωσης στο ψηφιακό οικοσύστημα των τραπεζών.
Στο μέλλον, θα είναι πιθανό να εντοπίσει κάποιος διαθέσιμο ΑΤΜ μέσω της εφαρμογής της τράπεζας ή ακόμη και να εγκρίνει αναλήψεις απευθείας από το κινητό του, χωρίς κάρτα.
Η μετάβαση αυτή φέρνει προκλήσεις: η συνδεσιμότητα μεταξύ των συστημάτων απαιτεί νέα πρότυπα προστασίας δεδομένων και συνεχή επιτήρηση απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις. Παρ’ όλα αυτά, η πορεία φαίνεται αναπόφευκτη: πιο έξυπνα, ασφαλή και αυτόνομα ΑΤΜ.
Το παραδοσιακό ΑΤΜ, σύμβολο της τραπεζικής καινοτομίας για δεκαετίες, φαίνεται ότι εμπνέεται από τα Smart ATMs για το επόμενο τεχνολογικό άλμα. Και αν όλα εξελιχθούν όπως σχεδιάζεται, η εποχή των ουρών και των καρτών μπορεί να αποτελεί παρελθόν.
Εδώ και σχεδόν 50 χρόνια, οι αναλήψεις από ΑΤΜ γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς, αλλά εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχει μια πρωτοφανής μείωση της εν λόγω ενέργειας.
Ωστόσο έχει παρατηρηθεί πως τα ΑΤΜ βρίσκονται υπό... εξαφάνιση. Τι συμβαίνει όμως με τα ΑΤΜ; Και τι επιφυλάσσει το μέλλον;
Αντίο στις αναλήψεις;
Η διαδικασία προς την ουσιαστική ψηφιοποίηση που σήμερα φαίνεται να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της ξεκίνησε στην πραγματικότητα πριν από αρκετό καιρό, ιδίως στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ένα πλαίσιο στο οποίο, εκτός από την εξάπλωση του ευρώ, γίναμε μάρτυρες μιας πραγματικής πρώτης εναλλακτικής λύσης έναντι του χρήματος σε μετρητά, η οποία είναι ασφαλώς πολύ πολιτισμικά ενσωματωμένη και παρούσα, αλλά αποδεικνύεται επίσης προβληματική από διάφορες απόψεις.
Πράγματι, τα μετρητά , εκτός από το κόστος συντήρησης και διαχείρισης αλλά και το κόστος αντικατάστασης (διότι, πολύ απλά, τα χαρτονομίσματα φθείρονται με την πάροδο του χρόνου και συνεπώς πρέπει να αντικαθίστανται), θεωρούνται επίσης «προβληματικά» πολύ απλά επειδή η χρήση τους συνδέεται συχνά με τη δυσκολία καταγραφής των συναλλαγών και των «μεταφορών χρημάτων».
Η παρούσα και η μελλοντική κατάσταση
Στην πραγματικότητα, τα μετρητά χρησιμοποιούνται πολύ συχνά σε περιοχές όπου είναι «χρήσιμο» να μην αφήνουν ίχνη συναλλαγών, γεγονός που όμως αυξάνει σημαντικά προβλήματα όπως η φοροδιαφυγή και η παράνομη εμπορική διακίνηση προϊόντων. Με την εξάπλωση των ψηφιακών εργαλείων, οι ηλεκτρονικές πληρωμές προτιμώνται όλο και περισσότερο. Τι συμβαίνει και τι θα συμβεί με τα ΑΤΜ;
Ο παροπλισμός πολλών ΑΤΜ θα συνεχιστεί με λιγότερο έντονο τρόπο, κάτι που συμβαίνει ήδη εδώ και αρκετά χρόνια.
Πρόκειται για τις εκατοντάδες ΑΤΜ που δεν λειτουργούν πλέον κάθε χρόνο.
Ωστόσο, τουλάχιστον για τα επόμενα 15 χρόνια, το ΑΤΜ που προορίζεται ως στοιχείο ικανό να διανέμει χρήματα θα συνεχίσει να υπάρχει, αν και σε λιγότερο διαδεδομένη μορφή.
Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι θα συνεχίσουμε να «χρειαζόμαστε» την ανάληψη μετρητών, αλλά αυτή η λειτουργία, που σήμερα είναι ήδη λιγότερο διαδεδομένη από ό,τι πριν από λίγο καιρό, θα γίνει σταδιακά λιγότερο «απαραίτητη» χάρη στη μεγαλύτερη διάδοση του μη φυσικού χρήματος, που θεωρείται πολύ αποτελεσματικό, ασφαλές και αποδεικτικό έναντι παράτυπων συναλλαγών.
Τουλάχιστον προς το παρόν δεν υπάρχουν πρόσθετα κόστη όσον αφορά τις προμήθειες για τις αναλήψεις, ένα θέμα που έχει ήδη δει το ενδιαφέρον διαφόρων μερών, όπως εταιρείες που συνδέονται με τραπεζικά πλαίσια.
Όταν πάμε σε κάποιο ΑΤΜ για να «σηκώσουμε» χρήματα, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς υπάρχουν επιτήδειοι που θέλουν να κλέψουν ή να υποκλέψουν την κάρτα μας. Αστυνομικές πηγές εξηγούν 10+3 τρόπους προστασίας των στοιχείων μας.
Αρκετές είναι οι περιπτώσεις που επιτήδειοι είτε έχουν επιτεθεί σε πολίτες για να τους κλέψουν χρήματα ή την κάρτα τους ενώ, με πιο πρόσφατη αυτή της Θεσσαλονίκης, έχουν βρει τρόπους να υποκλέπτουν τα στοιχεία της κάρτας και τον κωδικό PIN που πληκτρολογούμε.
Σύμφωνα με τις αστυνομικές πηγές, ορισμένες χρήσιμες πρακτικές – συμβουλές για την προστασία των πολιτών και την ασφάλεια των συναλλαγών τους, είναι οι ακόλουθες:
Να ελέγχουν προσεκτικά το χώρο γύρω από το ΑΤΜ για τυχόν ύποπτες κινήσεις, πριν την έναρξη της συναλλαγής.
Να βεβαιώνονται ότι στο χώρο που βρίσκεται το ΑΤΜ δεν υπάρχει κάποιο πρόσθετο εξάρτημα, του οποίου η παρουσία δεν δικαιολογείται.
Σε περίπτωση εντοπισμού οποιουδήποτε ύποπτου αντικειμένου, αλλοιώσεων στη σχισμή υποδοχής της κάρτας, όπως στρεβλωμένο πλαίσιο, εκδορές, επιπλέον εξαρτήματα, τρύπες κλπ. να αποφεύγουν τη χρήση του συγκεκριμένου ΑΤΜ και να ειδοποιούν άμεσα την Τράπεζα.
Σε περίπτωση που το ΑΤΜ κρατήσει την κάρτα ή υπάρξει οποιοδήποτε πρόβλημα κατά τη συναλλαγή να επικοινωνούν μόνο με την τράπεζα που χορήγησε την κάρτα.
Σε περίπτωση που κατά τη διαδικασία ανάληψης χρημάτων η συναλλαγή δεν έχει ολοκληρωθεί (π.χ. το ΑΤΜ δεν δίνει χρήματα), να ελέγχουν την απόδειξη της συναλλαγής. Εάν δεν ζητήθηκε προηγουμένως απόδειξη συναλλαγής, να τοποθετούν ξανά την κάρτα στο ΑΤΜ και να ελέγχουν το υπόλοιπο του λογαριασμού ή τις τελευταίες κινήσεις του.
Να μην εμπιστεύονται άγνωστους που προθυμοποιούνται να βοηθήσουν στο χειρισμό του ΑΤΜ ή ζητούν το ΡΙΝ της κάρτας.
Σε περίπτωση που το μηχάνημα παρουσιάσει οποιαδήποτε βλάβη να επικοινωνούν μόνο με τα τηλέφωνα της τράπεζας.
Κατά την πληκτρολόγηση του κωδικού ΡΙΝ να «προστατεύουν» το πληκτρολόγιο, ώστε να μην μπορεί κανείς στον περιβάλλοντα χώρο να αντιληφθεί τον τετραψήφιο μυστικό αριθμό.
Μετά την ολοκλήρωση της ανάληψης χρημάτων να μετρούν τα χρήματα με διακριτικότητα και όσο πιο σύντομα γίνεται.
Να φροντίζουν να μην είναι μόνοι όταν χρησιμοποιούν το ΑΤΜ κατά τη διάρκεια της νύχτας και σε μη πολυσύχναστες περιοχές.
Να συνοδεύονται από δεύτερο άτομο εμπιστοσύνης όταν εκταμιεύουν μεγάλο χρηματικό ποσό από τραπεζικό κατάστημα.
Κατά την χρήση ΑΤΜ που βρίσκεται σε ειδικό θάλαμο να μην επιτρέπουν σε άγνωστα άτομα την είσοδο στο χώρο.
Να μην αφήνουν τα κλειδιά ή πολύτιμα αντικείμενα στο αυτοκίνητό ενώ χρησιμοποιούν ΑΤΜ και να μην αφήνουν την μηχανή του αυτοκινήτου αναμμένη.
Η συρρίκνωση των υποκαταστημάτων των τραπεζών τα τελευταία χρόνια αλλά και του προσωπικού τους, οδηγεί επακόλουθα, σε αλλαγές και στα ΑΤΜ, που σηκώνουν το «βάρος» των συναλλαγών του κοινού, ειδικά εν μέσω πανδημίας.
Για την κατάσταση που επικρατεί πλέον στο τραπεζικό σύστημα, είναι χαρακτηριστικά τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ΟΤΟΕ:
Το 2020 ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη ήταν ένα τραπεζικό κατάστημα ανά 2.888 κατοίκους, στην Ελλάδα (με τόσες γεωγραφικές και άλλες ιδιομορφίες...) αντιστοιχούσε ένα κατάστημα ανά 6.298 κατοίκους.
Αλλά και στα ΑΤΜ, που διευκολύνουν τις συναλλαγές, είχαμε μείωση, αναλογικά με τον πληθυσμό, έναντι αύξησης στην Ευρωζώνη στο ίδιο διάστημα!
Έτσι, το 2019 είχαμε στην Ελλάδα 63,4 ΑΤΜ ανά 100.000 κατοίκους, έναντι 90,17 στην Ιταλία, 98,29 στη Γαλλία, 119,93 στη Γερμανία, 171, 96 στην Αυστρία (πηγή συγκριτικών στοιχείων: Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή – ΕΒΑ).
Τι αλλάζει στα ΑΤΜ;
Σε πρώτη φάση, θα είναι πιο φιλικά και πιο... οικολογικά!
Την αρχή κάνει η Τράπεζα Πειραιώς, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, γίνεται η πρώτη τράπεζα στη χώρα που αποφάσισε την ευρεία εγκατάσταση περισσότερων από 300 πολυλειτουργικών ATMs της σειράς DN της Diebold Nixdorf DN SeriesTM ATMs .
Τα συγκεκριμένα ΑΤΜs, εκτός από νέα μορφή, θα έχουν ως στόχο να μειώσουν σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές CO2 κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Τα συγκεκριμένα νέας μορφής ΑΤΜs συντηρούνται και υποστηρίζονται με την πρωτοποριακή μέθοδο της εταιρείας DN AllConnectSM Data Engine, με κεντρική ιδέα τη διασύνδεση και την παροχή ολοκληρωμένων εύχρηστων υπηρεσιών και τη βελτίωση της ασφάλειας.
Θα περιλαμβάνουν μέθοδο που θα δίνει τη δυνατότητα στην Τράπεζα, να υιοθετήσει την τεχνολογία Internet of Things (ΙοΤ) κατά την οποία παρέχονται και αξιολογούνται δεδομένα αισθητήρων από τα συνδεδεμένα συστήματα σε πραγματικό χρόνο χρησιμοποιώντας cloud computing και μηχανική εκμάθηση, έτσι ώστε όταν αναφέρεται ένα περιστατικό να εντοπίζεται εξ αποστάσεως η ακριβή βασική αιτία και το είδος της επισκευής που απαιτείται, επιταχύνοντας τη διαδικασία αποκατάστασης.
Η οικογένεια ATM της σειράς DN αποτελείται από ανακυκλωμένα και ανακυκλώσιμα υλικά και είναι 25% ελαφρύτερα από τα περισσότερα παραδοσιακά ΑΤΜs.
Στην ίδια «λογική» με την Τράπεζα Πειραιώς αναμένεται σταδιακά να μπουν και οι άλλες ελληνικές Τράπεζες.
Ειδικά για το θέμα της ασφάλειας των συναλλαγών θα γίνουν επιπλέον ενέργειες.
Σημαντική αύξηση καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στα budgets των τραπεζών που αφορούν θέματα κυβερνοασφάλειας (εν μέσω των αυξημένων κινδύνων στον κυβερνοχώρο) ενώ οι πληροφορίες λένε ότι το επόμενο διάστημα σημαντικό μέρος του τραπεζικού budget θα κατευθυνθεί σε τομείς όπως infrastructure security και cloud security.
Ωστόσο, η αναβάθμιση των ΑΤΜs, δεν αρκεί από μόνη της να λύσει το πρόβλημα της εξυπηρέτησης, καθώς τα τελευταία χρόνια, η μαζική συρρίκνωσή τους, ξεσηκώνει πολλές διαμαρτυρίες από πολίτες και τοπικούς φορείς.
Tην επέκταση της εφαρμογής e-παράβολο στους Δήμους, τα δικαστήρια και άλλους φορείς, ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, τονίζοντας ότι
