Σε σημαντικές αλλαγές προχωρά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στα προγράμματα του «Εξοικονομώ» που θα υλοποιηθούν το 2026. Στόχος είναι να διορθωθούν προβλήματα του παρελθόντος που προκαλούσαν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων.

Την ίδια στιγμή σύμφωνα με πληροφορίες και μετά από πολύμηνες καθυστερήσεις, αναμένεται να αναρτηθούν το προσεχές διάστημα οι πίνακες του προγράμματος «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα» με τους δικαιούχους. Σύμφωνα με πληροφορίες οι πρώτοι δικαιούχοι θα αρχίσουν να λαμβάνουν vouchers εντός Νοεμβρίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι λόγω των καθυστερήσεων το υπουργείο Περιβάλλοντος και ενέργειας ανακοίνωσε νέες παρατάσεις για την υλοποίηση των προγραμμάτων.

Έτσι η ολοκλήρωση προγραμμάτων όπως είναι του Εξοικονομώ 2021 παρατείνεται έως 28 Φεβρουαρίου 2026, το Εξοικονομώ 2023, το Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους, το Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα, το Αλλάζω Συσκευή για τις επιχειρήσεις έως 30 Απριλίου 2026. Επίσης η ολοκλήρωση του έργου Εξοικονομώ 2025 παρατείνεται έως 31 Μάϊου 2026. Οι καθυστερήσεις είναι σημαντικές αν αναλογισθεί κανείς ότι το πρόγραμμα Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί στις 23 Σεπτεμβρίου.

Σημειώνεται ότι για το πρόγραμμα Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα έχουν υποβληθεί πάνω από 120.000 αιτήσεις. Οι καθυστερήσεις έχουν προκαλέσει την αντίδραση της Ένωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας που εκπροσωπεί τον κλάδο παραγωγής θερμικών ηλιακών. Η Ένωση σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι «νοικοκυριά, που στην πλειονότητά τους είναι ευάλωτα, παραμένουν σε καθεστώς ομηρίας αναμένοντας την υλοποίηση του προγράμματος προκειμένου να αποκτήσουν έναν ηλιακό θερμοσίφωνα και την δυνατότητα να έχουν δωρεάν ζεστό νερό. Μέχρι σήμερα εξακολουθούν να πληρώνουν ακριβά την χρήση ηλεκτρικού ρεύματος σε μια χώρα που εμφανίζει από τα υψηλότερα ποσοστά ηλιοφάνειας στον πλανήτη», προσθέτοντας ότι «εδώ και ένα χρόνο, η εγχώρια αγορά ηλιακών θερμοσιφώνων παραμένει καθηλωμένη, δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας με σοβαρές επιπτώσεις στη βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων του κλάδου».

Το σχέδιο

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας το νέο Εξοικονομώ το οποίο θα υλοποιηθεί το 2026 θα έχει διαφορετική δομή σε σχέση με όλα τα προηγούμενα. Αυτό που εξετάζεται να υλοποιηθεί το νέο Εξοικονομώ και μέσα από τους παρόχους ενέργειας οι οποίοι θα χρηματοδοτούν τις εργασίες με την αποπληρωμή τους να γίνεται μέσα από τους λογαριασμούς των δικαιούχων με την καταβολή μηνιαίων δόσεων ακολουθώντας τα πρότυπα άλλων χωρών.

Ουσιαστικά στη νέα δομή που προωθείται, οι εταιρείες για παράδειγμα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά, ενδεχομένως, και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών ενεργειακών αναβαθμίσεων, θα αναλάβουν την ευθύνη για τη διαχείριση των δράσεων, ώστε να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις.

Στόχος είναι να ολοκληρώνονται πιο γρήγορα οι ενεργειακές αναβαθμίσεις των κατοικιών, με στόχο το νέο «Εξοικονομώ» να συμβάλλει καθοριστικά στον περιορισμό του στεγαστικού προβλήματος. Με αυτόν τον τρόπο εκτιμάται ότι θα υπάρξουν περισσότερα και ενεργειακά αναβαθμισμένα διαθέσιμα ακίνητα σε όλη την Ελλάδα.

Το νέο «Εξοικονομώ» θα εστιάσει για άλλη μια φορά στη στήριξη των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων ενώ στο επίκεντρο των παρεμβάσεων θα βρεθούν αντικατάσταση παλιών ενεργειακών συστημάτων με σύγχρονο εξοπλισμό, όπως αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες.

Προγράμματα

Σύμφωνα με πληροφορίες το 2026 αναμένεται να «τρέξουν» προγράμματα «Εξοικονομώ» για κατοικίες και επιχειρήσεις. Θα υπάρξουν γεωγραφικά κριτήρια ανάλογα με την περιοχή που μένουν οι δικαιούχοι καθώς διαφορετικές είναι οι ενεργειακές ανάγκες που έχουν όσοι διαμένουν σε ορεινές περιοχές και άλλες όσοι κατοικούν στα νησιά καθώς και άλλα κριτήρια όπως για παράδειγμα εάν ένας πολίτης είναι φοιτητής προκειμένου να διευρυνθεί η περίμετρος των δικαιούχων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι και στο «Εξοικονομώ 2026» δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια που αποκλείουν τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, ωστόσο το πρόγραμμα περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, ήτοι με ατομικό εισόδημα κάτω των 5.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, τα οποία λαμβάνουν αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης.

Επίσης θα υπάρχει μέριμνα, με αυξημένο ποσοστό επιδότησης για πολύτεκνες οικογένειες και όσες έχουν μέλη με ειδικές ανάγκες.

Από την πλευρά των δικαιούχων θα υπάρχει η υποχρέωση για αναβάθμιση τουλάχιστον τριών ενεργειακών κατηγοριών, ώστε κάθε κατοικία να επιτυγχάνει εξοικονόμηση ενέργειας άνω του 30%.

Επιλέξιμες δαπάνες

Μέσα από το νέο εξοικονομώ θα υπάρχει η δυνατότητα να αντικατασταθούν παλαιά ενεργειακά συστήματα με σύγχρονο εξοπλισμό, όπως αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες.

Αναλυτικότερα, στις επιλέξιμες δαπάνες θα περιλαμβάνεται η αντικατάσταση κουφωμάτων, δηλαδή παράθυρα πόρτες και φυσικά κουφώματα υψηλής θερμομόνωσης, επιδιορθώσεις σε τοίχους οροφές και δάπεδα, ηλιακούς θερμοσίφωνες όπως επίσης έξυπνα συστήματα, αυτοματισμοί και αισθητήρες εξοικονόμησης. Επίσης επιδοτούνται ενεργειακές επιθεωρήσεις, συμβουλευτικές υπηρεσίες, ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου και μελέτες μικρής κλίμακας.

Επίσης στο νέο Εξοικονομώ θα μπορούν να ενταχθούν με ευνοϊκότερους όρους όσοι ζουν σε νησιωτικές και ορεινές περιοχές φοιτητές, λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές ή όσες έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές.

Σε ό,τι αφορά μάλιστα τις επιχειρήσεις, στα νέα προγράμματα του «Εξοικονομώ 2026» θα μπορούν να ενταχθούν και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις για τις οποίες το ενεργειακό κόστος αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα.

Σημειώνεται ότι η ενεργοποίηση των νέων προγραμμάτων θα ενεργοποιηθούν μέσα από 3 Ταμεία.

Πρόκειται για το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων από τα οποία θα χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις για την περίοδο 2026-2032 σε συγκεκριμένους τομείς, από τα ευάλωτα ενεργειακά νοικοκυριά, τις ενεργειακές αναβαθμίσεις μέχρι τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, καθώς και τις διασυνδέσεις των νησιών του Αιγαίου.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2026». Το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος βρίσκεται στην τελική ευθεία για την προετοιμασία του νέου προγράμματος, το οποίο θα παρουσιασθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες και το αργότερο μέχρι τέλος Οκτωβρίου.

Τι νέο φέρνει; Οι αλλαγές που έχουν γίνει στο νέο «Εξοικονομώ 2026» έχουν στόχο να ολοκληρώνονται πιο γρήγορα οι ενεργειακές αναβαθμίσεις των κατοικιών. Το νέο πρόγραμμα θα φέρει αλλαγές με περισσότερους δικαιούχους και λιγότερη γραφειοκρατία. Για παράδειγμα, όπως αναφέρουν πληροφορίες, εξετάζεται να δοθεί η δυνατότητα στους παρόχους ενέργειας να αναλάβουν την ενεργειακή αναβάθμιση ενός κτιρίου.

Το νέο «Εξοικονομώ 2026» θα εστιάσει για άλλη μια φορά στη στήριξη των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων ενώ στο επίκεντρο των παρεμβάσεων θα βρεθούν αντικατάσταση παλιών ενεργειακών συστημάτων με σύγχρονο εξοπλισμό, όπως αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες.

Αναμένεται να υπάρξουν κάποιες αλλαγές κυρίως σε «κοινωνικά» κριτήρια προκειμένου να ενταχθούν στα προγράμματα όσο το δυνατόν περισσότεροι πολίτες. Ακούγεται και για γεωγραφικά κριτήρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι και στο «Εξοικονομώ 2026» δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια που αποκλείουν τη συμμετοχή στο πρόγραμμα.

Για κάθε επιλέξιμη κατοικία (μονοκατοικία ή διαμέρισμα) είναι υποχρεωτική αναβάθμιση κατά τουλάχιστον τρεις (3) ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την κατάταξη στο Α’ ΠΕΑ (και υποχρεωτικά κατ’ ελάχιστον Β’ κατηγορία όταν πρόκειται για ριζική ανακαίνιση), ώστε να εξασφαλίζεται εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%.

Αντικατάσταση κουφωμάτων

Τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης
Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης
Σύστημα ZNX με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
Λοιπές Παρεμβάσεις Εξοικονόμησης (smart home).

Εξοικονομώ, Ανακαινίζω και Αλλάζω Θερμοσίφωνα: Αναλυτικά όλες οι προθεσμίες για τις αιτήσεις στα ενεργειακά προγράμματα

ΥΠΕΝ: Παρατάσεις στα Προγράμματα Εξοικονομώ

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει δώσει παρατάσεις. Αναλυτικά οι ημερομηνίες είναι οι εξής:

Εξοικονομώ 2021: Η καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης του προγράμματος είναι η 28η Φεβρουαρίου 2026.

Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους: Η καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης του προγράμματος είναι η 30η Απριλίου 2026.

Εξοικονομώ 2025: Η καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης του προγράμματος είναι η 31η Μαΐου 2026

.
Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα: Η καταληκτική ημερομηνία εξαργύρωσης επιταγών του προγράμματος, είναι η 30η Απριλίου 2026.

Ενεργειακή απόδοση επιχειρήσεων του τριτογενούς τομέα: Η ολοκλήρωση του έργου, παρατείνεται έως την 30η Απριλίου 2026.

Αλλάζω Συσκευή για τις επιχειρήσεις: Η ολοκλήρωση του έργου, παρατείνεται έως την 30η Απριλίου 2026.

Πρόγραμμα Φοίβος και Αθηνά: Η προθεσμία υλοποίησης των προγραμμάτων, παρατείνεται έως την 30η Απριλίου 2026.

Ορεινά Τουριστικά Καταλύματα: Η προθεσμία υλοποίησης του προγράμματος, παρατείνεται έως την 30η Απριλίου 2026.

Προγράμματα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» και «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι»:

Η καταληκτική προθεσμία ολοκλήρωσης του φυσικού αντικειμένου των έργων, παρατείνεται έως την 30η Απριλίου 2026.

Προώθηση της ενεργειακής απόδοσης στις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης: Η καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των επιδοτούμενων δράσεων, παρατείνεται έως την 30η Ιουνίου 2026.

Πρόγραμμα Συστήματα Αποθήκευσης στις επιχειρήσεις: Η ολοκλήρωση του έργου παραμένει στην ίδια ημερομηνία ολοκλήρωσης, την 30η Απριλίου 2026.

Τέλος, το πρόγραμμα Παραγωγικές Επενδύσεις Πράσινης Οικονομίας “Produc – E Green” λαμβάνει παράταση ολοκλήρωσης έως τις 30 Απριλίου 2026.

Στα σκαριά των υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας φαίνεται πως βρίσκεται η υλοποίηση του νέου προγράμματος Εξοικονομώ για ανακαινίσεις κατοικιών νοικοκυριών.

Όπως αναφέρουν νεότερες πληροφορίες, μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία για την υποβολή αιτήσεων του «Εξοικονομώ 2025» ( δηλαδή στις 13 Απριλίου) μετά θα διατεθούν επιπλέον 391 εκατ. ευρώ για το νέο πρόγραμμα το οποίο εκτιμάται πως θα έχει προϋπολογισμό ύψους 400 εκατ. ευρώ με 500 εκατ. ευρώ.

Συνεπώς όταν “τρέξει” ο τελευταίος κύκλος του προγράμματος θα διατεθούν συνολικά 3 δισ. ευρώ για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και μέσω αυτού αναμένεται να αναβαθμιστούν περισσότερα από 280.000 σπίτια.

Μάλιστα για δύο λόγους φαίνεται πως είναι αναγκαίο να “τρέξει ” σύμφωνα με πληροφορίες ο τελευταίος γύρος του προγράμματος Εξοικονομώ. Αναλυτικά αυτοί είναι οι εξής:

• Ο ένας είναι πως, η Ελλάδα μπορεί να δείξει στο τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης πως συνεχίζει τις προσπάθειες της για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των παλαιών ακινήτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί είτε από εθνικούς πόρους είτε με χρηματοδότηση κάποιας άλλης κοινοτικής πρωτοβουλίας.
  
• Ο άλλος είναι ότι ο τελευταίος κύκλος του προγράμματος συνδέεται με την ενεργειακή αναβάθμιση συνολικά 400.000 κατοικιών μέχρι και το τέλος του 2030 που αυτός είναι ο σχεδιασμός του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025»

Υπενθυμίζεται δε πως οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για το «Εξοικονομώ 2025» μέχρι και τις 13 Απριλίου και τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος είναι τα εξής:

1) Ο προϋπολογισμός

Ο προϋπολογισμός του προγράμματος διαμορφώνεται συνολικά στα 434.000.000 ευρώ και σε 396.100.000 ευρώ ανέρχονται οι πόροι που είναι για την άμεση ενίσχυση των ωφελουμένων.

Σε αυτό το τελευταίο ποσό συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ και από τα χρήματα αυτά τα 27.380.184,33 ευρώ διατίθεται για οικογένειες με μέλος/μέλη ΑμεΑ ενώ τα 91.267.281,11 ευρώ κατευθύνονται προς τους πληγέντες.

2) Ποια σπίτια αφορά και ποιοι είναι οι δικαιούχοι

Στο πρόγραμμα αυτά μπορούν να συμμετάσχουν κτίρια που χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία (μονοκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα) και χορηγούνται ξεχωριστά κίνητρα σε ευάλωτα νοικοκυριά με τη μορφή αυξημένου ποσοστού επιχορηγήσεων και ειδικού προϋπολογισμού. Ενώ υπάρχει και πρόβλεψη για τους σεισμοπαθείς, τους πυρόπληκτους και τους πλημμυροπαθείς στις πληγείσες περιοχές της Ελλάδας.

Σε κάθε περίπτωση στο πρόγραμμα μπορούν να λάβουν μέρος τα φυσικά πρόσωπα με εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα/επικαρπία/ψιλή κυριότητα) σε επιλέξιμη κατοικία ή μισθωτές που μισθώνουν επιλέξιμη κατοικία. Το τελευταίο αποδεικνύεται με την ύπαρξη μισθωτήριου συμβολαίου, με διάρκεια υπολειπόμενης ισχύος μίσθωσης τουλάχιστον 7 ετών κατά την υποβολή της αίτησής τους στο πρόγραμμα.

3) Ποιες δαπάνες είναι επιλέξιμες
Επιλέξιμες δαπάνες θεωρούνται μεταξύ άλλων:

η τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης
η αντικατάσταση κουφωμάτων,
το σύστημα ζεστού νερού χρήσης με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως είναι η εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης (smarthome) και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες).
η αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης,

4) Το ποσοστό επιχορήγησης

Το ποσοστό επιχορήγησης που λαμβάνουν οι ωφελούμενοι διαμορφώνεται ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία στην οποία ανήκουν. Υπενθυμίζεται δε πως στις ειδικές κατηγορίες εντάσσονται:

• οι πληγέντες φυσικών καταστροφών,
  
• οι οικογένειες με μέλος ή μέλη με αναπηρία (ΑμεΑ)
  
• και οι οικογένειες με 3 εξαρτώμενα τέκνα.

5) Οι αιτήσεις για το πρόγραμμα

Παράλληλα τα στοιχεία για το «Εξοικονομώ 2025» έδειξαν πως υποβλήθηκαν περισσότερες από 13.124 αιτήσεις μέχρι το τέλος Μαρτίου, ενώ ο στόχος είναι να αναβαθμιστούν ενεργειακά 11.500 σπίτια .

Ποια προγράμματα του Εξοικονομώ έχουν «τρέξει»

Αξιοσημείωτο είναι δε πως έχουν «τρέξει» από το 2019 μέχρι και το 2024 τα εξής προγράμματα:

• Το «Εξοικονομώ – Αυτονομώ 2019»: Αυτό αφορούσε 34.716 κατοικίες και η συνολική επιδότηση που δόθηκε ήταν στα 829 εκατ. ευρώ.
  
• Το «Εξοικονομώ 2021»: Σε αυτό εντάχθηκαν 71.875 κατοικίες και το συνολικό ποσό της επιδότησης που χορηγήθηκε ήταν στα 808 εκατ. ευρώ.
  
• Το «Εξοικονομώ 2023»: Αυτό αφορούσε 32.371 κατοικίες και η συνολική επιδότηση ανέρχονταν στα 365 εκατ. ευρώ.
  
• Το «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους»: Σε αυτό εντάχθηκαν 6.670 κατοικίες. Και από αυτές οι 3.834 επέλεξαν και το εργαλείο του σκέλους της ανακαίνισης και η επιδότηση που δόθηκε συνολικά ήταν στα 85 εκατ.ευρώ.

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025», από το οποίο θα ενισχυθούν νοικοκυριά όλης της χώρας για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους, εντάσσεται στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025» με προϋπολογισμό 434 εκατ. ευρώ εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης, έπειτα από απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκου Παπαθανάση.

Τι περιλαμβάνει το «Εξοικονομώ 2025»

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη:

οικογενειών με μέλος/μέλη ΑμεΑ πληγέντων Θεσσαλίας

σεισμόπληκτων Αρκαλοχωρίου οικογένειες με τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα και ευάλωτα νοικοκυριά, τόσο με τη μορφή αυξημένου ποσοστού επιχορηγήσεων όσο και ειδικού προϋπολογισμού.

Αναλόγως της κατηγορίας που εμπίπτει ο δικαιούχος, το ποσοστό της οικονομικής ενίσχυσης ξεκινάει από 50%, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις καλύπτεται ακόμη και το 100% του κόστους επένδυσης.

Διευκρινίζεται πως το πρόγραμμα αφορά σε κτίρια που χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία (μονοκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα) και των οποίων οι ιδιοκτήτες πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια.

Καλύπτονται παρεμβάσεις σχετικές με:

Αντικατάσταση κουφωμάτων

τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης

αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης

σύστημα ζεστού νερού χρήσης με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως είναι η εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης (smart home), το οποίο συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Φέτος το φθινόπωρο, τρία προγράμματα θα ενταχθούν στο «Εξοικονομώ»

Σημαντικές αλλαγές ειάγει το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», καθώς τα εισοδηματικά κριτήρια παύουν να αποτελούν τον κύριο παράγοντα αξιολόγησης των αιτήσεων.

Φέτος το φθινόπωρο, τρία προγράμματα θα ενταχθούν στο «Εξοικονομώ»:

το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» για το γενικό πληθυσμό,
ένα πρόγραμμα αποκλειστικά για αντλίες θερμότητας
και ένα «Εξοικονομώ» για ευάλωτα νοικοκυριά.

Κρίσιμος μήνας ο Σεπτέμβριος για την πορεία των επιτοκίων τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Οι χθεσινές ανακοινώσεις για την πορεία του πληθωρισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο οποίος υποχώρησε στο 2,9%, ενίσχυσε τις εκτιμήσεις όσων πιστεύουν ότι το φθινόπωρο θα ξεκινήσει με αποκλιμάκωση στο κόστος του χρήματος.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το νέο πλαίσιο δίνει προτεραιότητα σε νοικοκυριά με μέλη ΑμεΑ και πολύτεκνες οικογένειες, ενώ θα υιοθετηθεί και το σύστημα βαθμοημερών που χρησιμοποιείται στο επίδομα θέρμανσης. Έτσι, νοικοκυριά σε περιοχές με δριμύ ψύχος θα έχουν προτεραιότητα και μεγαλύτερη επιδότηση.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του «Εξοικονομώ 2024» ανέρχεται σε περίπου 700 εκατ. ευρώ, με επιπλέον 170 εκατ. ευρώ από το RePowerEU.

Οι παρεμβάσεις θα εστιάσουν κυρίως στην εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, μια τεχνολογία που η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί έντονα και αναμένεται να γίνει υποχρεωτική για νέα συστήματα θέρμανσης από το 2029. Στόχος της Ελλάδας είναι να αυξήσει το ποσοστό των νοικοκυριών που χρησιμοποιούν αντλίες θερμότητας από το 7% σήμερα στο 17% έως το 2030 και στο 91% έως το 2050.

Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει επίσης άλλες επιδοτούμενες παρεμβάσεις, όπως αναβάθμιση θερμομόνωσης, αντικατάσταση κουφωμάτων και εγκατάσταση συστημάτων ζεστού νερού. Για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, θα διατεθούν 30 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας τους.

Η αξιολόγηση των αιτήσεων θα γίνεται βάσει σειράς προτεραιότητας, με επιδότηση που καλύπτει περίπου το 95% του κόστους των παρεμβάσεων, με ανώτατο όριο ενδεχομένως τα 10.000 ευρώ ανά δικαιούχο.

Σε περίπτωση σύναψης δανειακής σύμβασης, δινόταν η δυνατότητα εγγυοδοσίας του προγράμματος για την εξασφάλιση του δανείου προς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
Η εγγυοδοσία κάλυπτε το ποσό της δανειοδότησης στο 100% για τις περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης και στο 80% για τις περιπτώσεις ενοικίασης/δωρεάν παραχώρησης, λαμβάνοντας υπόψη τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων.

Το επιτόκιο της δανειακής σύμβασης για τις ανάγκες του προγράμματος ήταν σταθερό και επιδοτούμενο, σε ποσοστό 100%.

 Τι αλλάζει στο Εξοικονομώ 2024

Για όλους τους υπόλοιπους θα «ανοίξει» άλλο Εξοικονομώ με τα χρήματα της σχετικής επιδότησης να αγγίζουν τις 21.000 ευρώ: Εδώ ο σχεδιασμός είναι να διευρυνθούν τα εισοδηματικά όρια και άρα και τα ποσά της επιδότησης ανάλογα με την κατηγορία. Στον προηγούμενο ανάλογο κύκλο τα ποσοστά επιχορήγησης ορίζονταν σε συνάρτηση με το εισόδημα και το αν η κατοικία είναι ιδιόκτητη ή μισθωμένη και διαμορφώνονταν ως εξής:

• Ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ/οικογενειακό έως 10.000 ευρώ: επιχορήγηση 75 % για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 65 % για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο/Ενοικίαση.
• Ατομικό εισόδημα από 5.000 -10.000 ευρώ/οικογενειακό από 10.000 – 20.000 ευρώ: επιχορήγηση 70 % για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 60 % για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο/Ενοικίαση.
• Ατομικό εισόδημα από 10.000 -20.000 ευρώ/οικογενειακό από 20.000 – 30.000 ευρώ: επιχορήγηση 55 % για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 45 % για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο/Ενοικίαση.
• Ατομικό εισόδημα από 20.000 -30.000 ευρώ/οικογενειακό από 30.000 – 40.000 ευρώ: επιχορήγηση 45 % για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 40 % για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο/Ενοικίαση.
• Ατομικό εισόδημα πάνω από 30.000 ευρώ/οικογενειακό πάνω από 40.000 ευρώ: επιχορήγηση 40% για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 40% για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο/Ενοικίαση.
  Η ενεργοποίηση των νέων προγραμμάτων αναμένεται το φθινόπωρο.

Το κόστος του νέου «Εξοικονομώ», η αναβάθμιση των κτιρίων, ο ρόλος των αντλιών θερμότητας και οι νέοι κανόνες του Ευρωκοινοβουλίου

Το δεύτερο εξάμηνο του έτους αναμένεται να βγει στον ψηφιακό «αέρα» το νέο «Εξοικονομώ 2024» με ένα μοντέλο ωστόσο εντελώς διαφορετικό από το τρέχον πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, αλλά και από εκείνα των προηγούμενων ετών.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του ΟΤ, στέλεχος του υπουργείου ανέφερε πως για την υλοποίηση του προγράμματος έχουν εξασφαλιστεί, σε πρώτη φάση, 700 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και 170 εκατ. ευρώ από το REPowerEU. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, κεντρικό άξονα των παρεμβάσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών θα αποτελεί η τοποθέτηση αντλιών θερμότητας, παράλληλα με άλλες παρεμβάσεις όπως είναι η τοποθέτηση μόνωσης, η αλλαγή κουφωμάτων κλπ.

Επίσης, στις σκέψεις του ενεργειακού επιτελείου της κυβέρνησης είναι να μην τεθούν εισοδηματικά κριτήρια για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα. «Οι αντλίες θερμότητας είναι ακόμη πολύ ακριβές για ένα φτωχό νοικοκυριό, όση κι αν είναι η επιδότηση», τονίζει παράγοντας του ΥΠΕΝ.

Ενεργειακές υπηρεσίες

Εκτός από την κατάργηση των εισοδηματικών κριτηρίων, το ΥΠΕΝ για τη διευκόλυνση των δικαιούχων του «Εξοικονομώ 2024» σχεδιάζει να εμπλέξει και Εταιρείες Ενεργειακών Υπηρεσιών (Energy Service Companies – ESCO).

Η δαπάνη των παρεμβάσεων θα επιδοτείται σε ένα ποσοστό από το πρόγραμμα, ενώ για την ίδια συμμετοχή των νοικοκυριών οι ESCO θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και θα παρέχουν στους ιδιοκτήτες των κατοικιών τη δυνατότητα να αποπληρώσουν σταδιακά το κόστος της επένδυσης, από τη μείωση των δαπανών στους λογαριασμούς ρεύματος που θα εξασφαλίζεται με τα έργα ενεργειακής αναβάθμισης. Δηλαδή οι εταιρείες θα εισπράττουν τη διαφορά μεταξύ των παλαιών και των νέων τιμολογίων έως ότου αποπληρωθεί η επένδυση.

Η κεντρική δομή

«Σχεδιάζουμε να συγκεντρώσουμε τη διαδικασία. Δηλαδή, σήμερα κάθε ιδιοκτήτης, με τον μηχανικό του, προχώρα μεμονωμένα τα έργα στο σπίτι του. Αντ’ αυτού σκεπτόμαστε να προωθήσουμε την ιδέα, εταιρείες να αναλαμβάνουν να εκπροσωπούν καταναλωτές που θα υποβάλλουν αίτηση στην πλατφόρμα του νέου «Εξοικονομώ» και μέσω συμβολαίων να αμείβονται από την εξοικονόμηση στους λογαριασμούς», υπογραμμίζει το στέλεχος του ΥΠΕΝ.

Επισημαίνει ακόμη ότι γενικότερα θα αλλάξει η κεντρική δομή του νέου «Εξοικονομώ». Δηλαδή πλέον οι εργασίες αναβάθμισης των κατοικιών δεν θα εστιάζουν στην ενεργειακή εξοικονόμηση αλλά στον περιορισμό των εκπομπών ρύπων, δηλαδή στην απανθρακοποίηση.

Στα 70 δισ. ευρώ το κόστος

Την περασμένη Τρίτη το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε νέους κανόνες για τον κτιριακό τομέα, ο οποίος ευθύνεται για το 36% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης. Το επόμενο βήμα θα είναι να εγκριθούν από το Συμβούλιο των Υπουργών ώστε να τεθούν σε ισχύ.

Στην Ελλάδα βάσει των ευρωπαϊκών οδηγιών, θα πρέπει έως το 2035 να αναβαθμιστούν ενεργειακά οι κατοικίες που είναι ενεργειακής κλάσης χαμηλότερης της «Ε», ήτοι περίπου 1.300.000 κατοικίες. Σε περίπτωση που οι ιδιοκτήτες δεν υλοποιήσουν τα απαιτούμενα έργα, δεν θα μπορούν να τις νοικιάσουν, να τις πουλήσουν ή να τις μεταβιβάσουν στα παιδιά τους.

«Δύσκολη εξίσωση»

«Με δεδομένο ότι μια μέση ενεργειακή αναβάθμιση 2 με 3 κλάσεις απαιτεί κατά μέσο όρο περίπου 25.000 ευρώ, απαιτούνται πάνω από 32 δισ. ευρώ μόνο γι’ αυτά τα κτίρια. Άλλα τόσα κονδύλια, ίσως και παραπάνω, απαιτούνται γιατί μετά το 2040 πρέπει να αλλάξουμε όλους τους καυστήρες αερίου και πετρελαίου σε αντλίες θερμότητας και μαζί θα αχρηστευθούν όλα τα δίκτυα που φτιάχνουμε τώρα και τα επιδοτούμε.

Δηλαδή απαιτούνται 70 δισ. ευρώ μόνο για κτίρια κατοικίας, όχι για τα κτίρια της βιομηχανίας των επιχειρήσεων, του Δημοσίου. Ίσως συνολικά θα απαιτηθούν και περισσότερα από 100 δισ. ευρώ επισημαίνει στέλεχος του ΥΠΕΝ.

Και το ερώτημα που γεννάται είναι: Ποιος θα σηκώσει το βάρος των απαιτούμενων επενδύσεων; Μπορούν τα προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ» να καλύψουν τις ανάγκες των ενεργειακών ανακαινίσεων; Τα «Εξοικονομώ» της τελευταίας πενταετίας ήταν προϋπολογισμού περίπου 3 δισ. ευρώ. Είχαμε όμως το Ταμείο Ανάκαμψης. Στον ορίζοντα δεν φαίνεται άλλο Ταμείο Ανάκαμψης και αν επιμερίσουμε τα 70 δισ. ευρώ στα επόμενα 15 χρόνια, χρειαζόμαστε περί τα 4,5 δισ. ευρώ ετησίως», σημειώνει η ίδια πηγή.

Και καταλήγει: «Είναι αδύνατο δημοσιονομικά. Οπότε θα πρέπει να κινητοποιηθούν ιδιωτικά κεφάλαια. Κάποιος όμως που έχει ένα σπίτι ενεργειακής κλάσης κατώτερης της «Ε» δεν νομίζω ότι έχει τα λεφτά να το αναβαθμίσει. Η εξίσωση είναι εξαιρετικά δύσκολη».

*ΟΤ

Από την Τετάρτη, 7 Φεβρουαρίου έως και τις 29 Μαρτίου 2024 μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν αίτηση για να συμμετάσχουν στον β’ κύκλο του «Εξοικονομώ 2023, ύστερα από σχετική απόφαση που υπέγραψαν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης. Το πρόγραμμα έχει προϋπολογισμό 110 εκατ. ευρώ και κατευθύνεται αποκλειστικά σε ενεργειακά ευάλωτα νοικοκυριά.

Ειδικότερα, όσον αφορά στους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής στον β’ κύκλο, δυνητικοί δικαιούχοι είναι φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα, επικαρπία, ψιλή κυριότητα) σε επιλέξιμη κατοικία, δηλαδή μονοκατοικία ή διαμέρισμα που υφίσταται νόμιμα, χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, η οποία δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα και έχει καταταγεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

Για κάθε δυνητικό ωφελούμενο, το ατομικό εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 5.000 ευρώ και το οικογενειακό τα 10.000 ευρώ. Το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης, διαμορφώνεται σε 75% στην περίπτωση της ιδιοκατοίκησης από τον αιτούντα και σε 65% στην περίπτωση δωρεάν παραχώρησης σε έτερο πρόσωπο ή ενοικίασης, αντιστοίχως.

Οι επιλέξιμες παρεμβάσεις

Στο πλαίσιο του προγράμματος είναι επιλέξιμες παρεμβάσεις που αφορούν στις εξής πέντε, βασικές κατηγορίες δαπανών:

Αντικατάσταση κουφωμάτων
Τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης
Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης
Σύστημα ζεστού νερού χρήσης με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
Εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης (smart home)

Αξίζει να επισημανθεί πως ο ΦΠΑ αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη για το πρόγραμμα και δηλώνεται διακριτά στα παραστατικά. Εάν οι προμηθευτές υπάγονται σε καθεστώς μειωμένου ΦΠΑ ή απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης και καταβολής φόρου, πρέπει να δηλωθεί το ποσοστό ΦΠΑ που ισχύει.

Η ιδιωτική συμμετοχή για την υλοποίηση των παρεμβάσεων μπορεί να καλυφθεί από τους δικαιούχους του προγράμματος είτε με ίδια κεφάλαια είτε με δανειακή σύμβαση (για το ποσό που επιλέγουν ή αυτό που θα τους εγκριθεί από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό) είτε με συνδυασμό αυτών.

Σε περίπτωση σύναψης δανειακής σύμβασης, παρέχεται η δυνατότητα εγγυοδοσίας του προγράμματος για την εξασφάλιση του δανείου προς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Η εγγυοδοσία καλύπτει το ποσό της δανειοδότησης στο 100% για τις περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης και στο 80% για τις περιπτώσεις ενοικίασης/δωρεάν παραχώρησης, λαμβάνοντας υπόψη τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων.

Το επιτόκιο της δανειακής σύμβασης για τις ανάγκες του προγράμματος είναι σταθερό και επιδοτούμενο, σε ποσοστό 100%.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης υποβάλλονται μόνον ηλεκτρονικά και υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος του επίσημου δικτυακού τόπου του προγράμματος (https://exoikonomo2023.gov.gr/). Κατά την υποβολή της αίτησης δεν απαιτείται προσκόμιση φυσικού φακέλου με δικαιολογητικά. Τα απαραίτητα δικαιολογητικά επισυνάπτονται από τον υποψήφιο ηλεκτρονικά.

Για κάθε επιλέξιμο φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντα) και για κάθε επιλέξιμη κατοικία, είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας αίτησης. Κατοικία, με ενεργή αίτηση σε κάποιο από τα Προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» , “Εξοικονομώ-Αυτονομώ”, «Εξοικονομώ 2021» και «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για νέους» δεν έχει δικαίωμα υποβολής στον β’ κύκλο. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση συμμετέχοντος διαμερίσματος αίτησης πολυκατοικίας «τύπου Β» του Προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», για το οποίο επιτρέπεται να υποβληθεί αίτηση ως διαμέρισμα.

Φυσικό πρόσωπο που έχει υποβάλλει αίτηση στον α’ κύκλο του προγράμματος, δεν έχει δικαίωμα υποβολής στον β’ κύκλο.
Κατοικία για την οποία έχει υποβληθεί αίτηση στον α’ κύκλο του προγράμματος, δεν επιτρέπεται η υποβολή αίτησης στον β’ κύκλο.

Για την υποβολή της και την παρακολούθηση του έργου, ο ενδιαφερόμενος χρησιμοποιεί υποχρεωτικά Τεχνικό Σύμβουλο, φυσικό πρόσωπο, με την προϋπόθεση ότι αυτός είναι μηχανικός, εγγεγραμμένος στο Μητρώο Μελών ή στο Βιβλίο Τεχνικών Επωνυμιών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), το κόστος του οποίου καλύπτεται απευθείας από το πρόγραμμα.

Μετά την απόφαση υπαγωγής παρέχεται η δυνατότητα στον ωφελούμενο να χρησιμοποιήσει την προκαταβολή επιχορήγησης.

Το «Εξοικονομώ 2023» επιδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής κλάσης των νοικοκυριών, από την εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% για κάθε δικαιούχο/κτίριο κατοικίας, μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες.

Σημειώνεται πως οι δαπάνες των παρεμβάσεων που υλοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος ή μέρος αυτών δεν πρέπει να έχουν λάβει ενίσχυση από άλλο Ταμείο ή χρηματοδοτικό μέσο ή από άλλο πρόγραμμα ευρωπαϊκό ή εθνικό, π.χ. από δράσεις αντικατάστασης συστημάτων θέρμανσης με συστήματα φυσικού αερίου, πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή» κ.λπ. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί διπλή χρηματοδότηση παρέμβασης, η συγκεκριμένη δαπάνη κρίνεται ως μη επιλέξιμη.

Στο μεταξύ, προσεχώς αναμένεται να ανακοινωθούν οι αρχικοί πίνακες κατάταξης για τους αιτούντες από τον α’ κύκλο του «Εξοικονομώ 2023», οι οποίοι θα περιλαμβάνουν, ως καταρχήν επιλέξιμες, το σύνολο των 31.549 υποβληθεισών αιτήσεων, συνολικού προϋπολογισμού 422,1 εκατ. ευρώ.
Οι δηλώσεις

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε: «Ο β’ κύκλος του “Εξοικονομώ 2023”, που ανοίγει για υποβολή αιτήσεων εντός των επόμενων ημερών, αφορά, αποκλειστικά, στη στήριξη ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών. Ο προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 110 εκατ. ευρώ (κατάτι ενισχυμένος σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό), ποσό που διατίθεται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Στο πλαίσιο του προγράμματος, προβλέπονται αυξημένα ποσοστά ενίσχυσης για τους δικαιούχους, με σκοπό την υλοποίηση παρεμβάσεων που θα αναβαθμίσουν ενεργειακά τις κατοικίες τους, βελτιώνοντας παράλληλα την καθημερινότητά τους».

Η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, τόνισε: «Ενεργοποιούμε, από τις 7 Φεβρουαρίου, την υποβολή αιτήσεων στο πρόγραμμα “Εξοικονομώ 2023”, αποκλειστικά, για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Πρόσφατα εντάξαμε, καταρχήν, 31.549 κατοικίες στον πρώτο κύκλο του προγράμματος, ενώ συνολικά με την ολοκλήρωση των προγραμμάτων “Εξοικονομώ” θα έχουν ολοκληρωθεί παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε σχεδόν 200.000 κατοικίες σε όλη τη χώρα, επιτυγχάνοντας σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας για τα νοικοκυριά. Ενισχύοντας με 110 εκατομμύρια ευρώ τους ευάλωτους συμπολίτες μας συνδράμουμε στην ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικία​ς τους και στη μείωση του ενεργειακού κόστους».

Νέο «Εξοικονομώ» με οριζόντια στόχευση, στο οποίο θα μεταφερθούν και τα αδιάθετα κονδύλια από εξειδικευμένα προγράμματα λειτουργικής, ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων που «έτρεξαν» το προηγούμενο διάστημα σχεδιάζουν τα υπουργεία Περιβάλλοντος-Ενέργειας και Εθνικής Οικονομίας, ύστερα και από την έγκριση του αναθεωρημένου Σχεδίου Ανάκαμψης που αποτελεί βασική πηγή χρηματοδότησης για τις σχετικές επενδύσεις.

Με την αναθεώρηση του Σχεδίου ενισχύονται χρηματοδοτικά μεταξύ άλλων τα προγράμματα ενεργειακής απόδοσης για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και το Δημόσιο και τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ. Σύμφωνα με την εγκριτική απόφαση της ΕΕ, οι επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης περιλαμβάνουν πέντε διαφορετικά υποπρογράμματα, που είναι:

i) η ενεργειακή ανακαίνιση των οικιστικών κτιρίων μέσω της παροχής επιδοτήσεων (κλιμακούμενες επενδύσεις)-

ii) η ενεργειακή ανακαίνιση των μη οικιστικών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων μέσω της παροχής επιδοτήσεων και χαμηλότοκων δανείων (αναβαθμισμένες επενδύσεις).

iii) η αύξηση των φωτοβολταϊκών συστημάτων για αυτοκατανάλωση σε οικιστικά κτίρια και στον γεωργικό τομέα μέσω της παροχής επιδοτήσεων,

(iv) η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε κτίρια κατοικιών μέσω της χρηματοδότησης για την εγκατάσταση νέων συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή ζεστού νερού- και

(v) η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης με την αντικατάσταση του υφιστάμενου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού στα φρεάτια με νέο και πιο ενεργειακά αποδοτικό.

Στα κονδύλια του νέου «Εξοικονομώ» θα διοχετευθούν και τα αδιάθετα υπόλοιπα από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ - Ανακαινίζω για νέους» στο οποίο υποβλήθηκαν 6.679 αιτήσεις προϋπολογισμού 88.029.982 ευρώ έναντι διαθέσιμων κονδυλίων ύψους 300 εκατ.

Σημειώνεται πως από τις 6.679 αιτήσεις οι 3.836 αφορούσαν και στο σκέλος των ανακαινίσεων, καθώς μέσω του προγράμματος (το οποίο, υπενθυμίζεται, έκλεισε στις 15 Νοεμβρίου) παρεχόταν η δυνατότητα ολοκληρωμένης αναβάθμισης κατοικιών (ενεργειακή - λειτουργική - αισθητική).

Στο μεταξύ, ως το τέλος του χρόνου αναμένεται η προκήρυξη για το πρόγραμμα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω», με το οποίο επιδοτείται η επισκευή κατοικιών με σκοπό τη διάθεσή τους για εκμίσθωση. Στο πρόγραμμα μπορούν να συμμετέχουν ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων για ένα ακίνητό τους με χρήση κατοικίας, εφόσον:

α) διαθέτουν την κυριότητα ή την επικαρπία του ακινήτου κατά ποσοστό που υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%),

β) το ακίνητο έχει έκταση έως εκατό (100) τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) και βρίσκεται σε οικιστική περιοχή,

γ) έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, πραγματικό ή τεκμαρτό, εισόδημα που δεν υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ και διαθέτουν ακίνητη περιουσία, η συνολική αξία της οποίας είναι έως 300.000 ευρώ,

δ) το ακίνητο δεν έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο και δηλώνεται ως κενό στο έντυπο Ε2 που συνοδεύει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος των τριών τελευταίων ετών, και

ε) οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει επιδότηση για πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης σε ακίνητο της ιδιοκτησίας τους τα τελευταία πέντε έτη και δεν έχουν ενταχθεί σε προγράμματα επιδοτούμενης ενεργειακής εξοικονόμησης για οποιοδήποτε ακίνητό τους.

Οι εντασσόμενοι στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» επιδοτούνται για την δαπάνες επισκευής και ανακαίνισης του ακινήτου τους, ύψους μέχρι 10.000 ευρώ, που περιλαμβάνουν τα απαιτούμενα υλικά και τις εργασίες.

Η επιδότηση ανέρχεται στο σαράντα τοις εκατό (40%) των δαπανών και χορηγείται υπό τις εξής προϋποθέσεις:

α) τα σχετικά τιμολόγια εξοφλούνται ηλεκτρονικά,

β) μετά την ανακαίνιση προχωρούν σε εκμίσθωση του ακινήτου με διάρκεια τριών τουλάχιστον ετών.

Ο συνολικός πρϋπολογισμός του προγράμματος «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» είναι 50.000.000 ευρώ.

Ακόμη λίγες ημέρες προθεσμία έχουν όσοι νέοι από 18 έως και 39 ετών θέλουν να εξασφαλίσουν επιδοτήσεις που αγγίζουν ακόμη και τα 25.550 ευρώ για να αγοράσουν καινούριες… τέντες, να τοποθετήσουν καινούρια πλακάκια ή να αλλάξουν είδη υγιεινής! Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους» ήδη «τρέχει» και η προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων λήγει την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η όποια παρέμβαση γίνει μέσω του προγράμματος να στοχεύει σε εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% για κάθε δικαιούχο.

Μέσα από το ειδικό πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους» όσοι έχουν γεννηθεί από 01/01/1984 έως και 31/12/2005 θα έχουν την ευκαιρία να «ανανεώσουν» την παλαιά πατρογονική κατοικία και να διαμείνουν σε αυτή. Βεβαίως, για να υποβάλει κάποιος αίτηση ένταξης θα πρέπει να πληροί και συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Οι προϋποθέσεις για ένταξη στο πρόγραμμα

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα https://exoikonomoneon.gov.gr του προγράμματος «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους» θα παραμείνει ανοιχτή έως και την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου. Το πρόγραμμα χωρίζεται σε δύο μέρη: Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η όποια παρέμβαση γίνει μέσω του προγράμματος να στοχεύει σε εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% για κάθε δικαιούχο/κτίριο κατοικίας, μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης κατά τουλάχιστον 3 ενεργειακές κατηγορίες.

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα ηλικίας από 18 έως 39 ετών με εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία.

Το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) του αιτούντα θα πρέπει να υφίσταται κατά το έτος αναφοράς του Προγράμματος (φορολογικό έτος 2021), όπως και κατά την υποβολή της αίτησης.

Σε περίπτωση δωρεάν παραχώρησης / ενοικίασης σε επιλέξιμη κατοικία, ο αιτών (επιλέξιμος σύμφωνα με τα ηλικιακά κριτήρια) θα πρέπει να έχει εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας (αποκλείεται η ψιλή κυριότητα).

Για την υπαγωγή στο σκέλος «Ανακαινίζω», ο αιτών (επιλέξιμος σύμφωνα με τα ηλικιακά κριτήρια) θα πρέπει να έχει εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας σε ποσοστό 100% (αποκλείεται η ψιλή κυριότητα).

Τι μπορεί να επιχορηγηθεί

Ποιες είναι όμως οι παρεμβάσεις που επιδοτούνται;

Σε ό,τι αφορά το «Εξοικονομώ», προβλέπονται οι εξής κατηγορίες παρεμβάσεων:

1. Κουφώματα – συστήματα σκίασης – αερισμός

2. Θερμομόνωση

3. Συστήματα θέρμανσης – ψύξης

4. Συστήματα παροχής ΖΝΧ

5. Λοιπές παρεμβάσης εξοικονόμησης (smarthome, οικιακές ηλεκτρικές συσκευές)

6. Σε ό,τι αφορά το σκέλος του «Ανακαινίζω», προβλέπονται εργασίες ανακαίνισης μπάνιου, κουζίνας, υπνοδωματίων, καθιστικού κλπ. όπως προμήθεια και τοποθέτηση πλακιδίων, ειδών υγιεινής, ερμαρίων, εσωτερικών θυρών και γενικά εργασίων που δεν καλύπτονται από το «Εξοικονομώ».

Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει:

- Ανακαίνιση χωρών μπάνιου και ειδών υγιεινής,

Ανακαίνιση κουζίνας,

Aντικατάσταση πόρτας εισόδου

Aντικατάσταση και επισκευές ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων

- Aντικατάσταση και επισκευές υδραυλικών εγκαταστάσεων

Επιχρίσματα

Αντικατάσταση επιφανειών πατωμάτων

Επισκευές δομικών στοιχειών

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τις αιτήσεις

Για κάθε επιλέξιμο φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντα) είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας (1) αίτησης. Για κάθε επιλέξιμη κατοικία του τρέχοντος Προγράμματος πρέπει να υποβληθεί μία (1) μόνον αίτηση.

Κατοικία, με ενεργή αίτηση σε κάποιο από τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» και «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» και «Εξοικονομώ 2021», δεν έχει δικαίωμα υποβολής στο τρέχον πρόγραμμα.

Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση συμμετέχοντος διαμερίσματος αίτησης Πολυκατοικίας «τύπου Β» του Προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», για το οποίο επιτρέπεται να υποβληθεί αίτηση ως μεμονωμένο διαμέρισμα στο τρέχον Πρόγραμμα.

Δεν είναι δυνατή η υποβολή αίτησης μόνο για το «Ανακαινίζω», ενώ η συμμετοχή στο «Εξοικονομώ» αποτελεί προϋπόθεση για την αίτηση υπαγωγής στο «Ανακαινίζω».

Πόσο πάνε τα ποσοστά επιχορήγησης και ποια τα εισοδηματικά κριτήρια

Το ποσοστό επιχορήγησης είναι κλιμακωτό, ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία που εντάσσεται ο αιτών και ξεκινά από 40% (όταν αφορά σε χρήση από έτερο πρόσωπο) και φτάνει έως και το 75% (ιδιοκατοίκηση), με ανώτατο επιλέξιμο προϋπολογισμό το ποσό των 22.500 ευρώ. Η επιχορήγηση μπορεί να φτάσει και το 90%, δεδομένου ότι για αιτήσεις όπου η επιλέξιμη κατοικία βρίσκεται σε Δημοτική Ενότητα με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +15% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης.

Όσον αφορά στο εισοδηματικό όριο αυτό έχει οριστεί στα 50.000 ευρώ, κάτι που πρακτικά σημαίνει πως όποιος έχει μεγαλύτερα εισοδήματα μένει.. εκτός.

Το ποσοστό επιχορήγησης σκέλος «Ανακαινίζω» είναι οριζόντιο για όλους 30%.

Εδώ ο ανώτατος προϋπολογισμός παρεμβάσεων έχει καθοριστεί στο ποσό των 10.000 ευρώ.

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων συγκύριων σε επιλέξιμη κατοικία, ή αν η χρήση κατοικίας γίνεται από έτερο πρόσωπο, (άλλος συγκύριος, δωρεάν παραχώρηση, ενοικίαση), τότε ο αιτών (επιλέξιμος σύμφωνα με τα ηλικιακά κριτήρια) θα πρέπει να έχει εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας (αποκλείεται η ψιλή κυριότητα).

Για αιτήσεις όπου η επιλέξιμη κατοικία βρίσκεται σε Δημοτική Ενότητα με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +15% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης, άρα στο «κομμάτι» Ανακαινίζω το ανώτατο ποσό ενίσχυσης μπορεί να φτάσει μέχρι 45%.