Στο… πόδι σχεδιάζονται τα δημόσια έργα αλλά οι πληρωμές, πληρωμές!

Η αποκαλυπτική ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου με παραδείγματα για τις σπατάλες δημόσιων πόρων με άρωμα διαφθοράς

Μαύρες τρύπες στη διαδικασία σχεδιασμού, διαγωνισμών και υλοποίησης των δημοσίων έργων από το Κράτους και τους φορείς της γενικής κυβέρνησης ειδικά τους Οργανισμούς Τοπικής αυτοδιοίκησης, καταγράφει σε ειδική έκθεση το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Το Ελ. ΣΥΝ. στηλιτεύει την όλη διαδικασία που ακολουθείται στην υλοποίηση των δημοσίων έργων, η οποία κοστίζει δισεκατομμύρια στους ‘Έλληνες φορολογούμενους, καθώς πολλά έργα σχεδιάζονται στο… πόδι και δεν ολοκληρώνονται, ενώ έχουν καταβληθεί τα κόστη.

Από τα απίστευτα δε, παραδείγματα που παραθέτει, δημιουργείται η εντύπωση ότι πολλά από τα έργα, δημοπρατούνται, χωρίς να ενδιαφέρονται οι αναθέτοντες φορείς για την ολοκλήρωσή τους και τη χρησιμότητά τους.

Ειδικότερα, τα πορίσματα από τους ελέγχους που διενήργησε το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι τα ακόλουθα:

1. Δεν υφίσταται σύστημα συνολικής διαχείρισης της αξιοποίησης των έργων καθ’ όλο τον κύκλο ζωής τους. Η αξιολόγηση της σκοπιμότητας και της βιωσιμότητας των έργων και η ουσιαστική διαβούλευση με το κοινό ούτε προβλέπονται σε επίπεδο κανονιστικού πλαισίου ούτε διενεργούνται κατά κανόνα από τους φορείς. 
3. Δυσχέρειες παρουσιάσθηκαν κατά την αξιοποίηση ορισμένων ολυμπιακών ακινήτων. Στην πρόκλησή τους συνέβαλαν η απουσία σχετικού σχεδιασμού και οι αλλεπάλληλες μεταβιβάσεις της αρμοδιότητας αξιοποίησης. 
5. Δεν έχει τεθεί σε λειτουργία ένα σύστημα συνολικής διαρκούς παρακολούθησης της συντήρησης των έργων. Δεν προγραμματίζονται κατά κανόνα συντηρήσεις και τακτικές επιθεωρήσεις, αλλά οι όποιες παρεμβάσεις λαμβάνουν χώρα κατόπιν αναφορών χρηστών ή έκτακτων βλαβών. 
7. Δεν έχουν θεσπιστεί δείκτες απόδοσης σε σημαντικές κατηγορίες έργων, ενώ οι φορείς δεν ορίζουν τέτοιους δείκτες στα επιμέρους έργα που υλοποιούν, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους. 
9. Κατά την εκπόνηση των μελετών δεν σταθμίζονται επαρκώς κίνδυνοι, όπως ακραία καιρικά φαινόμενα, γεωτεχνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. 
11. Δεν παρέχονται επαρκείς εγγυήσεις για την άσκηση ουσιώδους επίβλεψης, καθόσον οι τεχνικές υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες, ενώ διαπιστώθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις ελλείψεις στην τήρηση ημερολογίων και ανακεφαλαιωτικών εκθέσεων, περιορισμένη παρουσία των επιβλεπόντων, ανεπαρκής τεκμηρίωση των ελέγχων ποιότητας και μη αξιοποίηση της δυνατότητας ανάθεσης της επίβλεψης σε εξωτερικούς φορείς. 

Παραδείγματα

Παραθέτει δε και ενδεικτικά παραδείγματα κακοδιαχείρισης τα οποία είναι:

1. Στη πλειονότητα των ελεγχθέντων αντιπλημμυρικών έργων δεν πραγματοποιήθηκε ρητή στάθμιση του κινδύνου ακραίων καιρικών φαινομένων και πλημμυρών. Μόνο σε μία περίπτωση είχε μελετηθεί η πλημμυρική τιμή με εικοσαετή ορίζοντα και είχε γίνει σχεδιασμός με περιθώρια ασφαλείας για ακραίες πλημμύρες. Σε ένα δε εκ των ελεγχθέντων αντιπλημμυρικών έργων παρουσιάστηκε περιστατικό πλημμύρας πλησίον του σημείου επέμβασης λίγους μόνο μήνες μετά την ολοκλήρωση των εργασιών κατασκευής, γεγονός που εγείρει ερωτήματα ως προς την επάρκεια της στάθμισης κινδύνων κατά τη μελέτη.

1. Σε έργο κατασκευής δικτύου αποχέτευσης ομβρίων η μελέτη δεν αξιολόγησε επαρκώς τον κίνδυνο υπερφόρτωσης του φυσικού αποδέκτη ποταμού σε περίπτωση αυξημένων βροχοπτώσεων, καθόσον βασίστηκε σε δεδομένα σχεδιασμού για βροχοπτώσεις με περίοδο επαναφοράς 10 ετών (Τ=10), χωρίς να λάβει υπόψη την πιθανή αύξηση της έντασης και συχνότητας ακραίων φαινομένων λόγω κλιματικής αλλαγής.

1. Έργο εκτροπής και διευθέτησης χειμάρρων που προγραμματίστηκε το έτος 2018 εκτελέστηκε βάσει μελέτης που είχε εκπονηθεί το έτος 2003 και η οποία με τη σειρά της είχε βασιστεί σε υδρολογικά δεδομένα προγενέστερης μελέτης, που είχε εκπονηθεί το έτος 1980.

1. Σε έργο κατασκευής κλειστού γυμναστηρίου δεν εκτιμήθηκε επαρκώς ο κίνδυνος υδρογεωλογικών επιπτώσεων από γειτνιάζοντα ποταμό, με αποτέλεσμα την πρόκληση σημαντικών ζημιών από πλημμύρες που έλαβαν χώρα κατά τα έτη 2009 και 2020, γεγονότα που οδήγησαν στην αναγκαιότητα εκτέλεσης έργου αποκατάστασης και στην περαιτέρω δημοσιονομική επιβάρυνση του φορέα. Παρά τα ανωτέρω, μέχρι σήμερα δεν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα προστασίας τόσο του κτιρίου όσο και του υπαίθριου χώρου.

1. Σε έργο κατασκευής καταφυγίου σκαφών δεν σταθμίστηκε επαρκώς ο κίνδυνος δημιουργίας υποσκαφών σε περιμετρική οδό σύνδεσης του λιμένα, λόγω αντανάκλασης ενεργών κυματισμών, με αποτέλεσμα τη μείωση της λειτουργικότητας του έργου κατά περίπου 10%.

1. Κατά τη λειτουργία έργου κατασκευής αλιευτικού καταφυγίου διαπιστώθηκε έντονο φαινόμενο προσάμμωσης, το οποίο δεν είχε επαρκώς προβλεφθεί ή αντιμετωπιστεί στη φάση των αρχικών μελετών, με αποτέλεσμα να μην κατασκευαστεί κεκλιμένο επίπεδο (ράμπα ή γλίστρα) για ανέλκυση και καθέλκυση μικρών σκαφών, όπως όριζε η διακήρυξη. Η αδυναμία πρόβλεψης των κινδύνων προσάμμωσης και η έλλειψη σχεδιασμού μέτρων διαρκούς φροντίδας οδήγησαν στην ανάγκη σύνταξης συμπληρωματικών μελετών και προγραμματισμού νέων έργων από τον φορέα.

1. Σε έργα κατασκευής πεζοδρόμων δεν σταθμίστηκε επαρκώς ο κίνδυνος από τη διέλευση οχημάτων και τον κυκλοφοριακό φόρτο, με αποτέλεσμα να απαιτηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα η ανακατασκευή τμήματος αυτών.

1. Σε έργο αποκατάστασης Χώρου Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) δεν σταθμίστηκε επαρκώς ο κίνδυνος αστάθειας των πρανών που γειτνίαζαν με παρακείμενο ρέμα, με αποτέλεσμα, κατόπιν έντονης βροχόπτωσης που προκάλεσε μετακίνηση γαιών και τοπικές κατολισθήσεις, να διακοπούν οι εργασίες και να απαιτηθεί νέα εξειδικευμένη μελέτη.

1. Σε έργο κατασκευής πεζοδρομίων δεν σταθμίστηκαν επαρκώς οι κίνδυνοι από την παλαιότητα και την κατάσταση των υφιστάμενων δικτύων, με αποτέλεσμα, κατά την εκτέλεση του έργου, να εντοπισθεί η μη λειτουργικότητα του δικτύου ομβρίων λόγω φερτών υλικών και φθορών, καθώς και η επικινδυνότητα του δικτύου ηλεκτροφωτισμού, γεγονότα που επέβαλαν την εκτέλεση πρόσθετων εργασιών και αύξησαν το κόστος κατά περίπου 50%.

1. Σε έργο επέκτασης δικτύου ηλεκτροφωτισμού αυτοκινητοδρόμου δεν εκτιμήθηκε επαρκώς η υποχρέωση προηγούμενης τοποθέτησης στηθαίων ασφαλείας, με αποτέλεσμα, κατά την κατασκευή, να απαιτηθεί αλλαγή του τύπου των ιστών σε παθητικής ασφάλειας, γεγονός που οδήγησε σε καθυστερήσεις και αύξηση του κόστους του έργου.

1. Έργο κατασκευής ΧΥΤΑ τέσσερα μόλις έτη μετά την ολοκλήρωση των σχετικών εργασιών τέθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου εκτός λειτουργίας λόγω μεταγενέστερης εκτεταμένης καθίζησης, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν διασφαλίστηκαν επαρκώς οι προϋποθέσεις για τη μακροχρόνια βιωσιμότητα και πλήρη λειτουργικότητα του έργου.

Ποιες παρεμβάσεις εισάγει το υπ. Οικονομίας στο πολυνομοσχέδιο. Τα κίνητρα για την εγκατάσταση επιχειρήσεων σε οργανωμένους χώρους. Στα 70 τετραγωνικά το ελάχιστο εμβαδόν για τα αρτοποιεία. Πιο απλή η αδειοδότηση των λατομείων. Αλλαγές στα Δημόσια Εργα.

Πρόσθετες ρυθμίσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος εισάγει στο πολυνομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Οι ρυθμίσεις, που σχετίζονται με την παροχή επιπλέον κινήτρων για την εγκατάσταση επιχειρήσεων σε επιχειρηματικά πάρκα, τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου λειτουργίας του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), τον καθορισμό των κτιριοδομικών κριτηρίων των αρτοποιείων, την απλοποίηση των λατομικών δραστηριοτήτων, αλλά και την επιτάχυνση υλοποίησης των δημόσιων έργων, θα προστεθούν στις βελτιώσεις που έχουν προέλθει με τους νόμους 4441/2016 για την Απλοποίηση διαδικασιών σύστασης επιχειρήσεων και 4442/2016 που αφορά την επιτάχυνση αδειοδότησης των επιχειρήσεων.

Τις παρεμβάσεις του πολυνομοσχεδίου θα ακολουθήσει σύντομα το νέο πλαίσιο για τους ελέγχους και την εποπτεία της αγοράς, σημειώνουν πηγές του υπουργείου. Πιο συγκεκριμένα, μέσω αυτού του πλαισίου, θεσπίζονται ενιαίες αρχές και διαδικασίες για την εποπτεία της αγοράς και τη διενέργεια των ελέγχων. Επίσης, εισάγονται κοινά εργαλεία και μεθοδολογία για όλους τους ελεγκτικούς φορείς και καθορίζονται με σαφήνεια τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις, τόσο του ελεγχόμενου όσο και του ελεγκτή, διασφαλίζοντας έτσι τη διαφάνεια και το αδιάβλητο των διαδικασιών.

Οι πέντε παρεμβάσεις στο πολυνομοσχέδιο για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος είναι οι εξής:
Α) Επιχειρηματικά Πάρκα

Για την ενίσχυση των επιχειρηματικών πάρκων και την ενθάρρυνση των επιχειρήσεων να εγκατασταθούν ή μετεγκατασταθούν σε αυτά, πέρα από τα φορολογικά κίνητρα που ήδη παρέχονται (ν.3982/2011, άρθρο 62 παρ. 3, 4, 8 και 9), το υπουργείο προχωρά στη θέσπιση σειράς νέων κινήτρων, τόσο θεσμικών όσο και χρηματοδοτικών.

Στο πολυνομοσχέδιο εισάγονται ρυθμίσεις που απλοποιούν και επιταχύνουν τη δημιουργία των επιχειρηματικών πάρκων και διευκολύνουν την εγκατάσταση ή μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων σε αυτά και επιπλέον δίνεται η δυνατότητα σε μια μεγάλη μεμονωμένη μονάδα (για παράδειγμα μία μεγάλη βιομηχανία) να απολαμβάνει τα πλεονεκτήματα ενός επιχειρηματικού πάρκου.
Β) ΟΒΙ

Με ειδική ρύθμιση στο Πολυνομοσχέδιο εκσυγχρονίζεται το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Με την προτεινόμενη ρύθμιση εγκαθιδρύεται ο θεσμός του πιστοποιημένου συμβούλου ευρεσιτεχνίας, που εκσυγχρονίζει το σύστημα προστασίας της ευρεσιτεχνίας στην Ελλάδα σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, μειώνει το κόστος για τον καταθέτη και αντιμετωπίζει ζητήματα μονοπωλιακού ελέγχου της αγοράς.

Η θεσμοθέτηση πιστοποιημένου συμβούλου ευρεσιτεχνιών δημιουργεί ένα αποτελεσματικότερο πλαίσιο για την ενίσχυση της καινοτομίας και την υποστήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων που πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πιστοποιημένους επαγγελματίες.
Γ) Αρτοποιεία

Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, ο νόμος του 2007 (ν. 3526/2007) έθεσε ανεδαφικά κριτήρια και προϋποθέσεις για τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς, για την ίδρυση και λειτουργία των αρτοποιείων, κυρίως σε ό,τι αφορά τα ελάχιστα τετραγωνικά λειτουργίας.

Ο νόμος αυτός έσπρωχνε στο κλείσιμο χιλιάδες παραδοσιακά αρτοποιεία, ιδίως σε ορεινές, απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές, ενώ αποθάρρυνε την είσοδο νέων αρτοποιών στην αγορά του «παραδοσιακού άρτου».

Με τις ρυθμίσεις του πολυνομοσχεδίου, εισάγονται κτιριοδομικά κριτήρια που ανταποκρίνονται στην πραγματική εικόνα και στις ανάγκες των αρτοποιείων στην Ελλάδα, τα οποία δεν θα επηρεάσουν τα καταστήματα που ήδη λειτουργούν, αλλά θα καταστήσουν πιο εύκολη τη δραστηριοποίηση νέων επιχειρήσεων στον κλάδο. Το ελάχιστο εμβαδόν των αρτοποιείων θα είναι 70 τετραγωνικά μέτρα, ενώ επιπλέον τίθενται τέλος στο καθεστώς ομηρίας χιλιάδων μικρομεσαίων αρτοποιών σε όλη τη χώρα που δημιούργησε ο νόμος του 2007.
Δ) Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση υλοποίησης δημόσιων έργων

Στο πλαίσιο επίσπευσης της υλοποίησης των δημόσιων έργων, δημιουργήθηκαν με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομίας Αλέξη Χαρίτση, δύο ομάδες εργασίας -η μία με αντικείμενο τις αρχαιολογικές έρευνες και εργασίες και η άλλη για τις απαλλοτριώσεις με συμμετοχή εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων υπουργείων.

Οι ομάδες εντόπισαν τα σημεία που προκαλούσαν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων με σημαντική οικονομική επιβάρυνση για το Δημόσιο και πρότειναν μία σειρά από μέτρα για την αντιμετώπισή τους, τα οποία περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο.
Ε) Λατομεία - Μεταλλεία

Σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ απλοποιείται και η διαδικασία αδειοδότησης για τις μεταλλευτικές και λατομικές δραστηριότητες, κάτι που όπως υποστηρίζεται, γίνεται με πλήρη διασφάλιση του περιβάλλοντος, της υγείας και της ασφάλειας πολιτών και εργαζομένων.

Σταμάτης Ζησίμου
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

www.dikaiologitika.gr