Στο… πόδι σχεδιάζονται τα δημόσια έργα αλλά οι πληρωμές, πληρωμές!

Η αποκαλυπτική ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου με παραδείγματα για τις σπατάλες δημόσιων πόρων με άρωμα διαφθοράς

Μαύρες τρύπες στη διαδικασία σχεδιασμού, διαγωνισμών και υλοποίησης των δημοσίων έργων από το Κράτους και τους φορείς της γενικής κυβέρνησης ειδικά τους Οργανισμούς Τοπικής αυτοδιοίκησης, καταγράφει σε ειδική έκθεση το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Το Ελ. ΣΥΝ. στηλιτεύει την όλη διαδικασία που ακολουθείται στην υλοποίηση των δημοσίων έργων, η οποία κοστίζει δισεκατομμύρια στους ‘Έλληνες φορολογούμενους, καθώς πολλά έργα σχεδιάζονται στο… πόδι και δεν ολοκληρώνονται, ενώ έχουν καταβληθεί τα κόστη.

Από τα απίστευτα δε, παραδείγματα που παραθέτει, δημιουργείται η εντύπωση ότι πολλά από τα έργα, δημοπρατούνται, χωρίς να ενδιαφέρονται οι αναθέτοντες φορείς για την ολοκλήρωσή τους και τη χρησιμότητά τους.

Ειδικότερα, τα πορίσματα από τους ελέγχους που διενήργησε το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι τα ακόλουθα:

1. Δεν υφίσταται σύστημα συνολικής διαχείρισης της αξιοποίησης των έργων καθ’ όλο τον κύκλο ζωής τους. Η αξιολόγηση της σκοπιμότητας και της βιωσιμότητας των έργων και η ουσιαστική διαβούλευση με το κοινό ούτε προβλέπονται σε επίπεδο κανονιστικού πλαισίου ούτε διενεργούνται κατά κανόνα από τους φορείς. 
3. Δυσχέρειες παρουσιάσθηκαν κατά την αξιοποίηση ορισμένων ολυμπιακών ακινήτων. Στην πρόκλησή τους συνέβαλαν η απουσία σχετικού σχεδιασμού και οι αλλεπάλληλες μεταβιβάσεις της αρμοδιότητας αξιοποίησης. 
5. Δεν έχει τεθεί σε λειτουργία ένα σύστημα συνολικής διαρκούς παρακολούθησης της συντήρησης των έργων. Δεν προγραμματίζονται κατά κανόνα συντηρήσεις και τακτικές επιθεωρήσεις, αλλά οι όποιες παρεμβάσεις λαμβάνουν χώρα κατόπιν αναφορών χρηστών ή έκτακτων βλαβών. 
7. Δεν έχουν θεσπιστεί δείκτες απόδοσης σε σημαντικές κατηγορίες έργων, ενώ οι φορείς δεν ορίζουν τέτοιους δείκτες στα επιμέρους έργα που υλοποιούν, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους. 
9. Κατά την εκπόνηση των μελετών δεν σταθμίζονται επαρκώς κίνδυνοι, όπως ακραία καιρικά φαινόμενα, γεωτεχνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. 
11. Δεν παρέχονται επαρκείς εγγυήσεις για την άσκηση ουσιώδους επίβλεψης, καθόσον οι τεχνικές υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες, ενώ διαπιστώθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις ελλείψεις στην τήρηση ημερολογίων και ανακεφαλαιωτικών εκθέσεων, περιορισμένη παρουσία των επιβλεπόντων, ανεπαρκής τεκμηρίωση των ελέγχων ποιότητας και μη αξιοποίηση της δυνατότητας ανάθεσης της επίβλεψης σε εξωτερικούς φορείς. 

Παραδείγματα

Παραθέτει δε και ενδεικτικά παραδείγματα κακοδιαχείρισης τα οποία είναι:

1. Στη πλειονότητα των ελεγχθέντων αντιπλημμυρικών έργων δεν πραγματοποιήθηκε ρητή στάθμιση του κινδύνου ακραίων καιρικών φαινομένων και πλημμυρών. Μόνο σε μία περίπτωση είχε μελετηθεί η πλημμυρική τιμή με εικοσαετή ορίζοντα και είχε γίνει σχεδιασμός με περιθώρια ασφαλείας για ακραίες πλημμύρες. Σε ένα δε εκ των ελεγχθέντων αντιπλημμυρικών έργων παρουσιάστηκε περιστατικό πλημμύρας πλησίον του σημείου επέμβασης λίγους μόνο μήνες μετά την ολοκλήρωση των εργασιών κατασκευής, γεγονός που εγείρει ερωτήματα ως προς την επάρκεια της στάθμισης κινδύνων κατά τη μελέτη.

1. Σε έργο κατασκευής δικτύου αποχέτευσης ομβρίων η μελέτη δεν αξιολόγησε επαρκώς τον κίνδυνο υπερφόρτωσης του φυσικού αποδέκτη ποταμού σε περίπτωση αυξημένων βροχοπτώσεων, καθόσον βασίστηκε σε δεδομένα σχεδιασμού για βροχοπτώσεις με περίοδο επαναφοράς 10 ετών (Τ=10), χωρίς να λάβει υπόψη την πιθανή αύξηση της έντασης και συχνότητας ακραίων φαινομένων λόγω κλιματικής αλλαγής.

1. Έργο εκτροπής και διευθέτησης χειμάρρων που προγραμματίστηκε το έτος 2018 εκτελέστηκε βάσει μελέτης που είχε εκπονηθεί το έτος 2003 και η οποία με τη σειρά της είχε βασιστεί σε υδρολογικά δεδομένα προγενέστερης μελέτης, που είχε εκπονηθεί το έτος 1980.

1. Σε έργο κατασκευής κλειστού γυμναστηρίου δεν εκτιμήθηκε επαρκώς ο κίνδυνος υδρογεωλογικών επιπτώσεων από γειτνιάζοντα ποταμό, με αποτέλεσμα την πρόκληση σημαντικών ζημιών από πλημμύρες που έλαβαν χώρα κατά τα έτη 2009 και 2020, γεγονότα που οδήγησαν στην αναγκαιότητα εκτέλεσης έργου αποκατάστασης και στην περαιτέρω δημοσιονομική επιβάρυνση του φορέα. Παρά τα ανωτέρω, μέχρι σήμερα δεν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα προστασίας τόσο του κτιρίου όσο και του υπαίθριου χώρου.

1. Σε έργο κατασκευής καταφυγίου σκαφών δεν σταθμίστηκε επαρκώς ο κίνδυνος δημιουργίας υποσκαφών σε περιμετρική οδό σύνδεσης του λιμένα, λόγω αντανάκλασης ενεργών κυματισμών, με αποτέλεσμα τη μείωση της λειτουργικότητας του έργου κατά περίπου 10%.

1. Κατά τη λειτουργία έργου κατασκευής αλιευτικού καταφυγίου διαπιστώθηκε έντονο φαινόμενο προσάμμωσης, το οποίο δεν είχε επαρκώς προβλεφθεί ή αντιμετωπιστεί στη φάση των αρχικών μελετών, με αποτέλεσμα να μην κατασκευαστεί κεκλιμένο επίπεδο (ράμπα ή γλίστρα) για ανέλκυση και καθέλκυση μικρών σκαφών, όπως όριζε η διακήρυξη. Η αδυναμία πρόβλεψης των κινδύνων προσάμμωσης και η έλλειψη σχεδιασμού μέτρων διαρκούς φροντίδας οδήγησαν στην ανάγκη σύνταξης συμπληρωματικών μελετών και προγραμματισμού νέων έργων από τον φορέα.

1. Σε έργα κατασκευής πεζοδρόμων δεν σταθμίστηκε επαρκώς ο κίνδυνος από τη διέλευση οχημάτων και τον κυκλοφοριακό φόρτο, με αποτέλεσμα να απαιτηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα η ανακατασκευή τμήματος αυτών.

1. Σε έργο αποκατάστασης Χώρου Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) δεν σταθμίστηκε επαρκώς ο κίνδυνος αστάθειας των πρανών που γειτνίαζαν με παρακείμενο ρέμα, με αποτέλεσμα, κατόπιν έντονης βροχόπτωσης που προκάλεσε μετακίνηση γαιών και τοπικές κατολισθήσεις, να διακοπούν οι εργασίες και να απαιτηθεί νέα εξειδικευμένη μελέτη.

1. Σε έργο κατασκευής πεζοδρομίων δεν σταθμίστηκαν επαρκώς οι κίνδυνοι από την παλαιότητα και την κατάσταση των υφιστάμενων δικτύων, με αποτέλεσμα, κατά την εκτέλεση του έργου, να εντοπισθεί η μη λειτουργικότητα του δικτύου ομβρίων λόγω φερτών υλικών και φθορών, καθώς και η επικινδυνότητα του δικτύου ηλεκτροφωτισμού, γεγονότα που επέβαλαν την εκτέλεση πρόσθετων εργασιών και αύξησαν το κόστος κατά περίπου 50%.

1. Σε έργο επέκτασης δικτύου ηλεκτροφωτισμού αυτοκινητοδρόμου δεν εκτιμήθηκε επαρκώς η υποχρέωση προηγούμενης τοποθέτησης στηθαίων ασφαλείας, με αποτέλεσμα, κατά την κατασκευή, να απαιτηθεί αλλαγή του τύπου των ιστών σε παθητικής ασφάλειας, γεγονός που οδήγησε σε καθυστερήσεις και αύξηση του κόστους του έργου.

1. Έργο κατασκευής ΧΥΤΑ τέσσερα μόλις έτη μετά την ολοκλήρωση των σχετικών εργασιών τέθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου εκτός λειτουργίας λόγω μεταγενέστερης εκτεταμένης καθίζησης, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν διασφαλίστηκαν επαρκώς οι προϋποθέσεις για τη μακροχρόνια βιωσιμότητα και πλήρη λειτουργικότητα του έργου.

Το Νο1 πρόβλημα για τους πολίτες και παράγοντας κοινωνικής δυσαρέσκειας με προφανή αποδέκτη την κυβέρνηση, είναι η ακρίβεια. Είναι κάτι που έχει αποτυπωθεί πολλάκις σε δημοσκοπήσεις και καταγράφεται ξανά με τρόπο εμφατικό στη νέα δημοσκόπηση της GPΟ.

Εκτός από την ακρίβεια, κυρίαρχο ζήτημα για την κοινωνία είναι η διαφθορά, με τις υποθέσεις των Τεμπών και του ΟΠΕΚΕΠΕ να κλονίζουν την αξιοπιστία, κυρίως της κυβέρνησης, Το τρίπτυχο των μεγάλων «αγκαθιών» για τους πολίτες συμπληρώνει η Υγεία.

Σημείο αναφοράς της δημοσκόπησης που έγινε για λογαριασμό των Παραπολιτικών 90,1%, είναι το «εύρημα» ότι επτά στους 10 πολίτες δεν εμπιστεύεται τη δικαιοσύνη.

Ειδικότερα, η αντιμετώπιση της ακρίβειας (61,8%), η αναβάθμιση της δημόσιας Υγείας (45,5%) και ο περιορισμός της διαφθοράς (42,6%) αποτελούν τις βασικές προτεραιότητες των πολιτών στην ατζέντα που επηρεάζει και καθορίζει τις επιλογές τους.

Η συγκάλυψη της διαφθοράς και η έλλειψη εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη

Ειδικότερα, εκτός της ακρίβειας, που σταθερά απασχολεί την πλειοψηφία των πολιτών τα τελευταία χρόνια, το ζήτημα της διαφθοράς εξελίσσεται σε κορυφαίο πρόβλημα για την κυβερνητική παράταξη, με το 67,4% να πιστεύει ότι επί των ημερών της τα φαινόμενα διαφθοράς έχουν διογκωθεί και έχουν διαβρώσει πολλαπλές πτυχές του δημόσιου βίου.

Την ίδια στιγμή, η μεγάλη πλειοψηφία, με 73,8%, θεωρεί ότι αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις η κυβέρνηση προσπαθεί να τις συγκαλύψει και όχι να τις φωτίσει, γεγονός που συντηρεί το αίσθημα ατιμωρησίας και ασυδοσίας που έχει εμπεδωθεί στην κοινή γνώμη από την τραγωδία των Τεμπών και το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η γενικευμένη δυσπιστία καταρρακώνει και την αξιοπιστία του θεσμού της ελληνικής Δικαιοσύνης, με μόνο το 28,2% να δηλώνει ότι την εμπιστεύεται, σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, της οποίας ο βαθμός εμπιστοσύνης των Ελλήνων φτάνει στο 61%, με τους περισσότερους να έχουν εναποθέσει στο κοινοτικό όργανο τις προσδοκίες για τη διαλεύκανση των υποθέσεων που ταλανίζουν τη χώρα.

Η ιδεολογία των κομμάτων χάνει έδαφος

Το κριτήριο της ιδεολογικής τοποθέτησης έχει υποχωρήσει σε μεγάλο βαθμό και παραμένει ζωτικής σημασίας μόνο μεταξύ των ψηφοφόρων της Αριστεράς, ενώ ταυτόχρονα καταρρίπτεται το αφήγημα του εμπνευσμένου και φωτισμένου ηγέτη, που εν είδει αυθεντίας λειτουργεί κινητοποιητικά για τον λαό.

Η προσωπική γοητεία, το επικοινωνιακό χάρισμα και η λάμψη του κάθε προσώπου είναι σίγουρα σημαντικά, ειδικά στη σημερινή εποχή της εικόνας, αλλά στην πολιτική για να σε ψηφίσουν τελικά δεν έχει σημασία ποιος είσαι και πώς είσαι, αλλά τι λες και τι κάνεις.

Αναποφάσιστοι

Ένα από τα κεντρικά ερωτήματα που θα μας απασχολούν έως και την ημέρα των εκλογών είναι η συμπεριφορά των αναποφάσιστων, το αδιευκρίνιστο αυτό κομμάτι της κοινής γνώμης, που, με βάση και την καταγεγραμμένη εμπειρία, δεν βιάζεται να αποφασίσει, δεν περιορίζεται σε ιδεολογικά στεγανά και θα επιλέξει δίνοντας απάντηση στα πολιτικά διακυβεύματα που θα έχουν τεθεί κατά την προεκλογική περίοδο.

Σε μια πρώιμη ανάλυση, φαίνεται ότι η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ μπορούν να προσδοκούν μεγαλύτερα οφέλη από αυτή τη δεξαμενή, με το ψηλότερο ωστόσο ποσοστό και μετά τη διευκρινιστική ερώτηση-προσέγγιση να παραμένει στην γκρίζα ζώνη και να μη δηλώνει πολιτική εγγύτητα σε κανέναν από τους υπάρχοντες πολιτικούς φορείς.

Πρωταθλητές στη διαφθορά αναδεικνύονται, για άλλη μία φορά, οι δήμοι, όπως προκύπτει από την έκθεση πεπραγμένων του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης για τη διετία 2015-2016, η οποία παρουσιάστηκε σε ημερίδα στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας.

Τη συγκεκριμένη περίοδο οι επιθεωρητές του Σώματος διενήργησαν 871 ελέγχους, από τους οποίους σε 216 περιπτώσεις διαπιστώθηκε παραβατικότητα. Από αυτές οι 119 αφορούν σε ΟΤΑ α΄ βαθμού και δημοτικές επιχειρήσεις, οι 39 σε Νομικά Πρόσωπα, οι 24 σε υπουργεία, οι 19 σε Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και οι υπόλοιπες 15 σε Περιφέρειες.

Οι έλεγχοι στους ΟΤΑ, ειδικότερα, αφορούσαν κυρίως σε υποθέσεις δόμησης και χωροταξίας, ανάθεσης έργων, προμηθειών αγαθών και παροχής υπηρεσιών και στη διαδικασία χορήγησης αδειών ιδίως σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Σημαντικό ποσοστό των ελέγχων αφορούσε στην οργάνωση και λειτουργία δημοσίων υπηρεσιών, σε υποθέσεις δημοσίων έργων-συμβάσεων, σε ζητήματα πολεοδομικής φύσης, στην εκπαίδευση και κατάρτιση, σε άλλα θέματα δήμων.

Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, από τις 413 εκθέσεις επιθεώρησης-ελέγχου του 2016, σε 133 από αυτές (ποσοστό 32,20%), αναζητήθηκαν ευθύνες υπαλλήλων ή οργάνων της δοίκησης για πειθαρχικά παραπτώματα ή ανέκυψαν ενδείξεις για ποινικές ευθύνες, οπότε οι σχετικές εκθέσεις γνωστοποιήθηκαν στον εισαγγελέα Εφετών Αθηνών για την ποινική αξιολόγηση των σχετικών πράξεων και παραλείψεων. Από αυτές οι 85 περιπτώσεις αφορούσαν υπαλλήλους σε δήμους και επιχειρήσεις τους, οι 23 σε Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου, οι 9 σε υπουργεία και από 8 περιπτώσεις σε Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και Περιφέρειες.

Περίπου το 58% των λειτουργών, για τους οποίους προτάθηκε η άσκηση πειθαρχικής δίωξης, προέρχεται από τους ΟΤΑ α' βαθμού και επιχειρήσεις τους, ενώ για 9 δημάρχους προέκυψαν σοβαρές ενδείξεις τέλεσης πειθαρχικών παραπτωμάτων.

Περίπου 6 στους 10 ελέγχους που διενεργήθηκαν από το Σώμα είχαν ως έναυσμα επώνυμες ή ανώνυμες καταγγελίες, ενώ αυξημένο, για τρίτη συνεχή χρονιά, ήταν το ποσοστό ελέγχων που διενεργήθηκαν κατόπιν εντολών υπουργών, παραγγελιών δικαστικών ή εισαγγελικών Αρχών ή αιτημάτων του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.

Όπως τόνισε ο ειδικός γραμματέας του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, καθηγητής Δημοσθένης Κασσαβέτης, «προκύπτει το συμπέρασμα ότι εντός των κρατικών θεσμών υπάρχουν παγιωμένα δίκτυα, που παράγουν και αναπαράγουν φαινόμενα κακοδιοίκησης και διαφθοράς και τα οποία συνυφαίνονται με την παραβίαση από φορείς που ασκούν δημόσια εξουσία, των αρχών της νομιμότητας, της χρηστής διοίκησης και της διαφάνειας».

Επίσης, υπογράμμισε την ανάγκη να δοθεί άμεση προτεραιότητα στον περιορισμό και την πάταξη των φαινομένων κακοδιοίκησης και διαφθοράς, που σύμφωνα με τον ίδιο «αποτελούν προϋπόθεση για ποιοτικές κρατικές λειτουργίες».

newsbeast.gr