Αφορμή για τις σκέψεις αυτές αποτέλεσαν τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο πρώην στρατόπεδο ΤΧΗ (ΜΧ) ΠΕΛΑΓΟΥ, γνωστό σε μας και ως «722 ΤΜΧ», που είχαν αποτέλεσμα τα τραυματισθούν και να διακομισθούν σε μονάδες υγείας της περιοχής μας 3 άνθρωποι και από την άλλη μεριά να πληγωθεί, - για άλλη μια φορά - το αίσθημα της ασφάλειας των πολιτών. Αυτό λειτουργώντας ανακλαστικά ξεδίπλωσε μια πλειάδα αντιδράσεων και σχολίων που βάζουν σε προβληματισμό όλους αυτούς που –λένε- ότι σχεδιάζουν για τις πόλεις του αύριο και την εύρυθμη λειτουργία τους. Πώς αντιδρούμε αλήθεια σε τέτοιου είδους ακούσματα και αναφορές για επεισόδια και παραβατικές συμπεριφορές; Τι είδους συναισθήματα μας κατακλύζουν κάθε φορά που διαβάζουμε για παρόμοια φαινόμενα που σημειωτέον τον πρώτο 5μηνο του 2018 έχουν συμβεί και σε άλλα camp προσφύγων και μεταναστών ειδικά στη Β. Ελλάδα ;
Λυπούμαστε αλλά και θυμώνουμε πολύ, τα βάζουμε με όλους και τέλος ψάχνουμε να ρίξουμε τις ευθύνες –πάντα σε κάποιους άλλους – που εύκολα καταλαβαίνουμε ότι, για την οικονομία της συζήτησης, είναι η Πολιτεία, είναι αυτές οι «περίεργες» & «αμαρτωλές» ΜΚΟ, είναι κι ο Δήμος (προσωποποιούμε πολλές φορές μάλιστα και το ίδιο τον Δήμαρχο!), είναι η Αστυνομία, είναι για εμάς οι «υπεύθυνοι» που δεν έκαναν -και δεν κάνουν - καλά τη δουλειά τους.
Και γιατί –συνήθως –το ξαναβλέπουμε μπροστά μας; Μα γιατί δεν κάναμε τίποτε, ούτε για να το κατανοήσουμε, ούτε για να το ερμηνεύσουμε, πόσο μάλλον για να το αντιμετωπίσουμε. Εγώ αυτό το λέω και «αυτοσυντήρηση».
Να ξεκαθαρίσουμε δυο πράγματα : την ευθύνη για την εσωτερική λειτουργία της καθημερινότητας, την ευρυθμία και την ευταξία των προσωρινών αυτών δομών φιλοξενίας (camps’) την έχουν το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής με τις υπηρεσίες πρώτης υποδοχής και ασύλου, η Ύπατη Αρμοστία που συντονίζει της ΜΚΟ που εργάζονται για αυτήν και ο Ελληνικός Στρατός. Σε περιπτώσεις δε παραβατικών συμπεριφορών που ξεφεύγουν των ορίων των δυνατοτήτων τους, καλείται η Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.) και επιβάλλεται το γνωστόν «Νόμος & Τάξη» ή «Law & Order», για τους κινηματογραφόφιλους πλείστων ταινιών και τηλεοπτικών σειρών.
Οι τραυματίες (μόνον ευτυχώς στην περίπτωσή μας...) οδηγούνται τις δομές υγείας για νοσηλεία, οι παραβάτες ακολουθούν τις διαδικασίες που προβλέπονται κατά περίπτωση, οι διαχειριστές των δομών επιχειρούν να αλλάξουν(;) τη σύνθεση των ανθρώπων που φιλοξενούνται, ώστε να μην
(ξανά-) έχουμε εμπλοκές - συμπλοκές αφρικανών με ασιάτες, οικονομικών μεταναστών δηλαδή, προερχόμενοι από τρίτες με τον πόλεμο της Συρίας χώρες (Αλγερία, Μαρόκο, υποσαχάρια Αφρική) με τις οικογένειες Κούρδων και Σύριων προσφύγων πολέμου.
Φτάνει όμως αυτό ; Και επειδή στην παραπάνω εξίσωση η τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και οι τοπικοί φορείς που την εκφράζουν, είναι από την αρχή απόντες (όχι με δική τους ευθύνη) και της φορτώνουν όλη την «λάντζα» που λέμε και την καθομιλουμένη, εκτιμώ πως είναι η κατάλληλη στιγμή που πρέπει να “γυρίσει ο διακόπτης” και να οργανωθεί (οργανωθούμε) για να κατανοήσουμε το “πρόβλημα” από την μια μεριά, αλλά και την “ευκαιρία” από την άλλη.
Εξηγούμαι : Θέλουμε να μείνουν οι τοπικοί & περιφερειακοί θεσμικοί μας, αλλά και οι συλλογικοί φορείς των πολιτών, απλοί «θεατές» των εξελίξεων και όλοι εμείς οι υπόλοιποι πολίτες, απλοί «σχολιαστές» σε blogs και σε παρέες ;
Πρέπει να καταλάβουμε και να κατανοήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα, τον προσωρινό χαρακτήρα αυτών των δομών και των «βίαιων» παρεμβάσεών τους που κάποιες φορές φέρνουν στην κανονικότητα των πόλεών μας. Μέσα από αυτό να αναζητήσουμε, αφενός τις δράσεις και τις παρεμβάσεις εκείνες που θα εξομαλύνουν την επίδραση των φαινομένων στους κατοίκους μας (πρόκληση!) και αφετέρου να προετοιμαστούμε να διεκδικήσουμε την «επόμενη ημέρα» των πρώην στρατοπέδων, μετά τη εξομάλυνση φυσικά του μεταναστευτικού και προσφυγικού προβλήματος που τώρα ακριβώς βρίσκεται στην έξαρσή του, και απαιτεί από όλους εμάς ψυχραιμία, σύνεση και διάλογο (ευκαιρία !).
Τι μπορούμε όμως άμεσα να διεκδικήσουμε και να οργανώσουμε ;
Να κινητοποιήσουμε την κοινωνία των πολιτών, ενισχύοντας την δυνατότητα που έχουν οι διάφορες ενδιαφερόμενες ομάδες να συστρατευτούν σε μια τοπική σύμπραξη για την αποτροπή των φαινομένων ξενοφοβίας και ρατσισμού. Αυτό θα γίνει μέσα από τις δυνατότητες που διαθέτει η ίδια η πόλη μας, με τις αυτοδιοικητικές δομές και οι υπηρεσίες της, μαζί με τα Σχολεία, την Αστυνομία, τη Δικαιοσύνη, τους επιστημονικούς συλλόγους, τους εκπροσώπους του πολιτισμού και του αθλητισμού, για τον σχεδιασμό και την οργάνωση δράσεων ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης ενάντια στο φαινόμενο.
Στις ελληνικές περιπτώσεις μπορεί πραγματικά να βοηθήσει την καινοτόμο αυτή πρωτοβουλία μια συνεργασία του Δήμου μας με το ΚΕ.ΜΕ.Α. - Κέντρο Μελετών Ασφαλείας- του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη (www.kemea.gr). Εξειδικευμένοι αξιωματικοί και ειδικοί επιστήμονες έχουν την διάθεση και τη δυνατότητα να βοηθήσουν τις πόλεις να κατανοήσουν στην πραγματική τους βάση και να αναζητήσουν τις ενδεδειγμένες και αποδεκτές λύσεις για παρεμβάσεις πρόληψης και ευαισθητοποίησης των ανθρώπων τους.
Παρόμοια φαινόμενα με αυτό που πρόσφατα έγινε στο πρώην “722 ΤΜΧ”, έχουμε σε αρκετές άλλες ελληνικές πόλεις και σε νησιά, όπου ακόμη και μια πρωτοβουλία και των ΠΕΔ των Περιφερειών θα μπορούσε να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση και αποκωδικοποίηση τέτοιων πιλοτικών δράσεων, κυρίως όμως θα βοηθούσε στην εξωστρεφή ανάγνωση του φαινομένου και όχι της μονομερούς και ενδοσκοπικής –βλαπτικής τελικά- ανακύκλωσης της καταστροφικής ρητορικής και του απορριπτικού λόγου.
Τελικά, τι αποφασίζουμε ; Κίνδυνος ή Ευκαιρία ;
(*) ο Δημήτρης Ρωσσάκης είναι Οικονομολόγος και τα τελευταία 20χρόνια ειδικεύεται στην διαχείριση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη ανθρώπινων πόρων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό
