Για πρώτη φορά στην Ιστορία, εισάγεται θεσμικά δυνατότητα ηλεκτρονικής ψήφου στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές - Από πότε θα τεθεί σε ισχύ, ποιο θα είναι το πλαίσιο
Ένα σημαντικό βήμα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκλογικής διαδικασίας επιχειρεί η κυβέρνηση, εισάγοντας για πρώτη φορά θεσμικά την ηλεκτρονική ψήφο στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Η σχετική πρόβλεψη περιλαμβάνεται στον νέο Κώδικα που παραδόθηκε στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και αποτελεί μία από τις πιο ριζοσπαστικές αλλαγές στο σύστημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τις τελευταίες δεκαετίες.
Πού εντάσσεται θεσμικά η νέα διαδικασία
Η ηλεκτρονική ψήφος κατοχυρώνεται σε συγκεκριμένα σημεία του νέου Κώδικα, τα οποία ρυθμίζουν:
τη δημιουργία ειδικών εκλογικών καταλόγων,
τον τρόπο διεξαγωγής της ψηφοφορίας,
το θεσμικό πλαίσιο και τις εγγυήσεις ασφαλείας.
Οι σχετικές διατάξεις απλώνονται στα Κεφάλαια Δ’ και Ι’ και στα άρθρα 39, 40, 41, 67 και 68.
Προαιρετική συμμετοχή – Ποιοι θα μπορούν να ψηφίσουν ηλεκτρονικά
Το νέο σύστημα δεν αντικαθιστά την παραδοσιακή κάλπη. Αντίθετα, λειτουργεί συμπληρωματικά και προαιρετικά. Όσοι πολίτες επιθυμούν να ψηφίζουν ηλεκτρονικά θα πρέπει:
να εγγράφονται σε ειδικό κατάλογο μέσω της πλατφόρμας gov.gr,
να πιστοποιηθούν με τα προσωπικά τους στοιχεία μέσω Taxisnet ή τραπεζών.
Για να ενεργοποιηθεί η διαδικασία σε έναν δήμο, απαιτούνται τουλάχιστον 30 εγγεγραμμένοι σε αυτόν τον ειδικό κατάλογο — ρύθμιση που αποσκοπεί στη διατήρηση της μυστικότητας της ψήφου.
Ειδική Εφορευτική Επιτροπή από τον Άρειο Πάγο
Η εποπτεία της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας ανατίθεται σε μια νέα Εφορευτική Επιτροπή Ηλεκτρονικής Ψηφοφορίας, που θα συγκροτείται με απόφαση του Προέδρου του Αρείου Πάγου. Στόχος της είναι να διασφαλίζει:
την εγκυρότητα της διαδικασίας,
την ασφάλεια του συστήματος,
την ακεραιότητα των αποτελεσμάτων.
Τεχνικές προδιαγραφές με Προεδρικό Διάταγμα
Οι κρίσιμες λεπτομέρειες δεν περιλαμβάνονται στον Κώδικα, αλλά θα καθοριστούν με Προεδρικό Διάταγμα. Σε αυτό θα οριστούν:
η πλατφόρμα της ηλεκτρονικής ψήφου,
ο τρόπος ταυτοποίησης,
οι μηχανισμοί κυβερνοασφάλειας,
οι διαδικασίες ενσωμάτωσης των αποτελεσμάτων στα συνολικά εκλογικά αποτελέσματα.
Φυσικά, όλη η επεξεργασία δεδομένων θα ακολουθεί τον GDPR και την ελληνικήνομοθεσία.
Τι σημαίνει για την Αυτοδιοίκηση η μετάβαση στη ψηφιακή κάλπη
Η εισαγωγή της ηλεκτρονικής ψήφου μπορεί να ενισχύσει τη συμμετοχή:
των νέων,
όσων δεν μπορούν εύκολα να μετακινηθούν,
των δημοτών που ζουν ή εργάζονται μακριά,
των Ελλήνων του εξωτερικού.
Παράλληλα, όμως, φέρνει στο προσκήνιο ζητήματα:
επάρκειας κυβερνοασφάλειας,
μυστικότητας της επιλογής,
τεχνικής δυνατότητας διαχείρισης μαζικής συμμετοχής την ημέρα των εκλογών.
Πρόκειται για μια θεσμική και πολιτική τομή που θα δοκιμάσει όρια, αντοχές και συνήθειες.
Τι είπε ο υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος
Μιλώντας στο «Press Talk» της ΕΡΤ, ο υπουργός γνωστοποίησε ότι οι πρώτες εκλογές όπου θα εφαρμοστεί το νέο σύστημα είναι οι δημοτικές εκλογές του Νοεμβρίου 2028. Οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν από κινητό ή υπολογιστή, υπό αυστηρές διαδικασίες ταυτοποίησης. Ο κ. Λιβάνιος υπογράμμισε ότι το μέτρο δεν αντικαθιστά την κλασική κάλπη:
«Η παραδοσιακή ψηφοφορία θα συνεχίσει κανονικά. Η ηλεκτρονική ψήφος θα είναι μια επιπλέον επιλογή για όσους εγγραφούν στην ειδική πλατφόρμα». Όσο για το γιατί δεν εφαρμόζεται άμεσα στις εθνικές εκλογές, απάντησε: «Προχωράμε βήμα-βήμα». Οι αυτοδιοικητικές εκλογές, εξήγησε, αποτελούν ασφαλές πεδίο δοκιμαστικής εφαρμογής.
Η διαδικασία για τον ψηφοφόρο – Νέες δυνατότητες
Ο πολίτης θα χρειάζεται:
εγγραφή στην ψηφιακή πλατφόρμα,
επιβεβαίωση κινητού και email,
χρήση κωδικού μίας χρήσης (OTP) για την τελική ψήφο.
Ένα από τα πιο καινοτόμα στοιχεία του συστήματος είναι ότι επιτρέπει αλλαγή ψήφου μέχρι την τελευταία στιγμή: ο ψηφοφόρος μπορεί να ψηφίσει περισσότερες από μία φορές, αλλά μετρά μόνο η τελευταία επιλογή μέχρι τις 19:00.
Ο υπουργός διαβεβαίωσε ότι η διαδικασία στηρίζεται σε τρεις αμετακίνητες αρχές:
μυστικότητα,
μοναδικότητα της ψήφου,
εγκυρότητα του αποτελέσματος.
«Η πολιτεία οφείλει να εξαντλεί όλα τα εργαλεία για να ενισχύει τη συμμετοχή», σημείωσε χαρακτηριστικά. Η ψηφιακή κάλπη αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη θεσμική αλλαγή που έχει δει η Τοπική Αυτοδιοίκηση εδώ και χρόνια. Αν η εφαρμογή της στεφθεί με επιτυχία, ανοίγει τον δρόμο για ευρύτερες ψηφιακές εκλογικές διαδικασίες στο μέλλον — και πιθανότατα για μια νέα σχέση των πολιτών με τη δημοκρατική συμμετοχή.
