Προγράμματα άμεσης αλλά και μακροπρόθεσμης υλοποίησης θα περιλαμβάνουν οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ με στόχο την εξασφάλιση φθηνής στέγης για νέους έως 29 ετών, φοιτητές και νέα ζευγάρια.
Το στεγαστικό πρόγραμμα που θα ενεργοποιηθεί σε πρώτη φάση θα προβλέπει χορήγηση χαμηλότοκων ή και άτοκων δανείων με ευνοϊκούς όρους για αγορά πρώτης κατοικίας. Το ύψος των δανείων δεν έχει ακόμη αποφασιστεί, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες θα μπορεί να καλύψει την αγορά ενός μικρού διαμερίσματος σε μια περιοχή όπου οι τιμές της αγοράς ακινήτων δεν έχουν εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη.
Οι άλλες παροχές που σχεδιάζεται να ενεργοποιηθούν είναι η επιδότηση ενοικίου και η χορήγηση επιδοτούμενων δανείων για την επισκευή πρώτης κατοικίας.
Για παράδειγμα, στο Γαλάτσι και στο Ν. Ηράκλειο μπορεί κανείς να αναζητήσει διαμέρισμα σε καλή κατάσταση ή και νεόδμητο από 50 τ.μ. έως 65 τ.μ. σε ένα εύρος τιμής από 80.000 έως 100.000 ευρώ. Αντίστοιχα στον Βύρωνα οι τιμές για τα ίδια διαμερίσματα κυμαίνονται από 65.000 έως 80.000 ευρώ.
Το σχέδιο υπουργείου Εργασίας και ΔΥΠΑ
Παράλληλα το υπουργείο Εργασίας και η ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) σχεδιάζουν στεγαστικές διευκολύνσεις με βάση τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές στα πρότυπα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που περιλαμβάνουν
επιδότηση ενοικίου,
χορήγηση επιδοτούμενων δανείων για την επισκευή πρώτης κατοικίας καθώς και απόκτηση κατοικίας με τη μέθοδο rent to own, δηλαδή με συμφωνία ενοικίασης για ορισμένο χρονικό διάστημα και δυνατότητα αγοράς πριν από τη λήξη της μίσθωσης.
Σε δεύτερη φάση προβλέπεται η κατασκευή, ανακατασκευή και παραχώρηση-ενοικίαση κοινωνικών κατοικιών με συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ).
Οι σχετικές εξαγγελίες έχουν «κλειδώσει», αφού δεν εξαρτώνται άμεσα -όπως οι άλλες παροχές του πακέτου της ΔΕΘ- από τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο.
Υπενθυμίζουμε ότι παρά την κατάργηση του ΟΕΚ με το δεύτερο μνημόνιο το 2013, οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα εξακολούθησαν έως το 2020 να καταβάλλουν εισφορές υπέρ των φορέων. Έτσι, στον ειδικό λογαριασμό του ΟΑΕΔ στην Τράπεζα της Ελλάδος έχει συσσωρευτεί ένα διόλου ευκαταφρόνητο αποθεματικό ύψους περίπου 1,5 δισ. ευρώ, το οποίο «λιμνάζει» για πολλά χρόνια.
Το αποθεματικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την υλοποίηση του νέου προγράμματος και με τη βούλα του νόμου, αφού οι πρόσφατες διατάξεις για την αναδιοργάνωση του ΟΑΕΔ (νυν ΔΥΠΑ) δίνουν τη δυνατότητα αξιοποίησης της περιουσίας του πρώην ΟΕΚ.
Τα σενάρια που εξετάζονται
Ειδικότερα, οι επιλογές που εξετάζονται και απευθύνονται σε ευρύτερες ομάδες πολιτών με έμφαση στους νέους είναι:
Επιδότηση επιτοκίου για δάνειο αγοράς α’ κατοικίας - επί της ουσίας πρόκειται για επιχορήγηση για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με επιδοτούμενα δάνεια
Επιδότηση ενοικίου σε ευρύτερες ομάδες πολιτών με εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια ή και επιδότηση - επιχορήγηση ανακαίνισης. Υψηλότερη θα είναι η επιδότηση στα χαμηλά εισοδήματα και θα μειώνεται σταδιακά όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα των ζευγαριών. Το νέο επίδομα ενοικίου εξετάζεται να αφορά και σπίτια φοιτητών.
Επιδότηση επιτοκίου για δάνειο επισκευής πρώτης κατοικίας.
Άτοκα δάνεια για την αγορά ή την επισκευή πρώτης κατοικίας.
Μακροχρόνια μίσθωση και αγορά - στη συνέχεια - του σπιτιού με έκπτωση τιμής ίση με τα καταβαλλόμενα ενοίκια.
Οι όροι επιδοτήσεως και ενισχύσεως θα είναι πιο ευνοϊκοί όταν εργάζονται και οι δύο, ενώ για ειδικές κατηγορίες (ζευγάρι με έναν εργαζόμενο ή κανέναν εργαζόμενο) θα ληφθεί μέριμνα ακόμη και για απευθείας οικονομική επιδότηση για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών.
Οι αιτούντες και τα προστατευόμενα μέλη της οικογένειάς τους θα πρέπει να στερούνται ιδιόκτητης κατοικίας ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, ικανών να εξασφαλίσουν τη στέγασή τους, ενώ λαμβάνονται υπόψη το ετήσιο εισόδημα και ο αριθμός των μελών της οικογένειας (πολύτεκνοι
Επισκευαστικά δάνεια
Οι ιδιοκτήτες ή οι ενοικιαστές θα λάβουν δάνειο για ανακαινίσεις παλαιών ακινήτων που δεν μπορούν να κατοικηθούν, επειδή βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση, ή συμπληρωματικά θα λάβουν και επιδότηση ενοικίου.
Έτσι, για παράδειγμα, αν ο χαμηλόμισθος νέος λάβει άτοκο δάνειο ύψους 20.000 ευρώ για την επισκευή κατοικίας θα μπορεί να το αποπληρώσει σε 15 χρόνια.
Σημειώνουμε ότι ο πρώην ΟΕΚ χορηγούσε μικρά άτοκα δάνεια από κεφάλαιά του για αποπεράτωση υπάρχουσας κατοικίας έως 25.000 ευρώ για εγγάμους και αγάμους, με το ποσό να προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί.
Τα δάνεια θα δοθούν με βάση εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια. Δηλαδή, αν το νέο ζευγάρι έχει οικογενειακό εισόδημα έως 25.000 ευρώ, θα πάρει υψηλότερο επισκευαστικό δάνειο ή υψηλότερη επιδότηση ενοικίου από το ζευγάρι που έχει ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 35.000 ευρώ. Επίσης, μεγαλύτερη επιδότηση θα χορηγηθεί στα ζευγάρια που εργάζονται και οι δύο με στόχο την ενθάρρυνση της απασχόλησης.
Επιδότηση ενοικίου
Η επιδότηση ενοικίου που καταβάλλεται σήμερα από τον ΟΠΕΚΑ και φτάνει στα 210 ευρώ καλύπτει όσους έχουν εισόδημα ως 7.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος και μέχρι τις 21.000 ευρώ. Με το στεγαστικό πρόγραμμα που σχεδιάζεται θα ενισχύονται και ζευγάρια με παρόμοια ή και μεγαλύτερα εισοδήματα.
Rent to own
Με τη συμφωνία ενοικίασης ο δικαιούχος δεσμεύεται να νοικιάσει ένα ακίνητο για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, με την επιλογή να το αγοράσει πριν τελειώσει η μίσθωση. Τα συμφωνητικά ενοικίασης θα προσδιορίζουν πότε και πώς θα καθορίζεται η τιμή αγοράς του σπιτιού. Ένα μέρος του ενοικίου που πληρώνει ο δικαιούχος κατά τη διάρκεια της μίσθωσης θα μπορεί να πιστώνεται για την αγορά της κατοικίας.
Αξιοποίηση ακινήτων ΔΥΠΑ
Ο σχεδιασμός προβλέπει και την αξιοποίηση των ακινήτων της ΔΥΠΑ, αλλά η υλοποίηση του σχεδίου είναι χρονοβόρα. Αυτή τη στιγμή, η ΔΥΠΑ στη διάθεσή της έχει μόνο 170 ακίνητα, τα περισσότερα εκ των οποίων χρειάζονται ανακαίνιση για την αξιοποίησή τους. Επιδίωξη της διοίκησης της ΔΥΠΑ είναι να προχωρήσει σε ανέγερση κοινωνικών κατοικιών, σε ανακατασκευή ή ανακαίνιση υφιστάμενων ακινήτων για χρήση κοινωνικής κατοικίας και σε μεταβίβαση ακινήτων με το σύστημα της αντιπαροχής ή της εκμίσθωσης.
