Με ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών τονίζει πως οι προωθούμενες από το Υπουργείο Δικαιοσύνης αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομιας θέτουν σε κίνδυνο την ανεξαρτησία των δικαστών.
Οι προωθούμενες από το Υπουργείο Δικαιοσύνης αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομιας θέτουν σε κίνδυνο την ανεξαρτησία των δικαστών και ενδεχεται να πληξουν τελικα την εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη. Αυτο τονιζει σε ψήφισμα που εξεδωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών, μετά την ενημέρωση που ειχε απο τους Έλληνες δικαστικους λειτουργους για τις επιμαχες τροποποιησεις.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση Δικαστων τονιζει μάλιστα πως τόσο αυτές οι αλλαγές όσο και οι πειθαρχικές διαδικασίες σε βάρος των δικαστων, δεν πληρουν τα ευρωπαϊκά προτυπά.
Στην ετήσια σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών στο Ερεβαν στις 9 Μαΐου 2025, τα μέλη της Ένωσης μας, Ζάχος Παλιούρας και Χρήστος Φαρσαλιώτης, έθεσαν αναλυτικά την κατάσταση, όπως φάνηκε να διαμορφώνεται από τότε στη χώρα μας τόσο σε σχέση με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που επιθυμεί να εισάγει η Κυβέρνηση όσο και με την ένταση των πειθαρχικών διώξεων σε βάρος δικαστικών λειτουργών.
Παρακάτω παραθέτουμε το Ψήφισμα που εκδόθηκε ομόφωνα από την Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών, η οποία εξέφρασε την αγωνία και τους προβληματισμούς της για τις εξελίξεις στην Ελλάδα.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΙΚΑΣΤΩΝ
ΨΗΦΙΣΜΑ
επί της προταθείσας τροποποίησης του ΚΠολΔ αναφορικά με τις προθεσμίες έκδοσης αποφάσεων και τις σχετικές πειθαρχικές ρυθμίσεις
1. Κατά τη Σύνοδό της Ολομέλειάς της που έλαβε χώρα την 09-05-2025 στο Ερεβάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών (ΕΕΔ) ενημερώθηκε από το μέλος της, την Ελληνική Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, ότι στην Ελλάδα υφίστανται τάσεις κατάχρησης πειθαρχικών διαδικασιών σε βάρος δικαστών. Στο πλαίσιο αυτό, η Πρόεδρος και η Εισαγγελέας του Ανωτάτου Δικαστηρίου παρήγγειλαν τον πειθαρχικό έλεγχο των αρμοδίων δικαστή και εισαγγελέα, σε δύο περιπτώσεις όπου επιβλήθηκαν περιοριστικοί όροι αντί για προσωρινή κράτηση, καθώς και σε μία άλλη περίπτωση, εναντίον της σύνθεσης δικαστηρίου το οποίο χορήγησε ανασταλτική ισχύ σε ένδικο μέσο.
2. Άλλου είδους προβλήματα προκαλούνται από πρωτοβουλία του Υπουργού Δικαιοσύνης, ο οποίος πρότεινε τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, θέτοντας νέες, βραχύτερες προθεσμίες για την έκδοση αποφάσεων σε συνδυασμό με την αυτόθροη έναρξη πειθαρχικής διαδικασίας σε βάρος του δικαστή που δίκασε την υπόθεση.
3. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν αυτές τις εξελίξεις, η ΕΕΔ υπενθυμίζει ότι ένα αναλογικό, δίκαιο και αποτελεσματικό πειθαρχικό διαδικαστικό πλαίσιο είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση της λειτουργίας και της λογοδοσίας της Δικαιοσύνης. Οι πειθαρχικές διαδικασίες είναι ευαίσθητες και ενέχουν κινδύνους κατάχρησης και, κατά συνέπεια, μπορούν να παραβιάσουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και το κράτος δικαίου, εάν δεν ρυθμίζονται και δεν εφαρμόζονται σωστά.
4. Τα προαναφερθέντα γεγονότα δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα και το ευρωπαϊκό δίκαιο που αφορούν τη Δικαιοσύνη.
5. Η ερμηνεία του νόμου, η εκτίμηση των γεγονότων ή η στάθμιση των αποδείξεων από τους δικαστές για την εκδίκαση υποθέσεων δεν πρέπει να 1 χρησιμοποιούνται ως λόγοι θεμελίωσης αστικής ή πειθαρχικής ευθύνης, με την επιφύλαξη περιπτώσεων δόλου ή βαριάς αμέλειας.
6. Οι νόμιμες προθεσμίες πρέπει να καθορίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ρεαλιστικά επιτεύξιμες, λαμβάνοντας υπόψη τους διαθέσιμους πόρους και τους ισχύοντες δικονομικούς κανόνες. Διαφορετικά, τα δικαστήρια καθίστανται υπεύθυνα για καταστάσεις πέραν του ελέγχου τους. Έτσι, η εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη μπορεί να μειωθεί.
7. Η ευθύνη για την επαρκή στελέχωση του δικαστικού συστήματος και τη δημιουργία κατάλληλων δικονομικών κανόνων ανήκει στις εκτελεστικές και νομοθετικές εξουσίες του κράτους.
8. Εάν ένας δικαστής πρέπει να φέρει πειθαρχική ευθύνη όταν υπερβαίνει μια προθεσμία, η υπαιτιότητά του πρέπει να διαπιστώνεται μέσω δίκαιης διαδικασίας, στην οποία να ε εξετάζονται όλες οι περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των ευθυνών άλλων προσώπων. Για τον λόγο αυτό, οι πειθαρχικές διαδικασίες συνήθως καταλήγουν σε απαλλακτικό αποτέλεσμα. Παρ' όλα αυτά, η δυνατότητα κίνησης πειθαρχικής διαδικασίας ή η ύπαρξη εκκρεμούς πειθαρχικής διαδικασίας ασκεί πίεση στους δικαστές, ακόμη και αν η απαλλαγή είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα. 9. Η ΕΕΔ είναι πεπεισμένη ότι οι τροπολογίες που προτείνει ο Υπουργός Δικαιοσύνης θα προκαλέσουν αδικαιολόγητη απειλή στους δικαστές, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την ανεξαρτησία τους, γεγονός που τελικά ενδέχεται να βλάψει τη δημόσια εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη και την αποτελεσματική λογοδοσία της.
Για τους λόγους αυτούς, η ΕΕΔ καλεί τις αρμόδιες ελληνικές αρχές να σταματήσουν την πρακτική κίνησης πειθαρχικών διαδικασιών με βάση την ουσία των αποφάσεων και να επανεξετάσουν την πρόταση τροποποιήσεων σχετικά με τις προθεσμίες στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και τις αντίστοιχες πειθαρχικές ρυθμίσεις, η οποία κατατέθηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
Ο πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, Χριστόφορος Σεβαστίδης, απατώντας στη χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, με αφορμή τις δίωρες στάσεις εργασίας που πραγματοποίησαν οι δικαστές σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το νομοσχέδιο του νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, αναφέρει ότι «οφείλουμε να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες για το μέγεθος της υποβάθμισης της Δικαιοσύνης που εισάγεται με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας».
Η απάντηση του κ. Σεβαστίδη έχει ως εξής:
«Το υπουργείο Δικαιοσύνης, το οποίο είχε δεσμευτεί κατά τις συναντήσεις με την Ένωση για επανεξέταση συγκεκριμένων διατάξεων του αρχικού σχεδίου και τελικά αναιτιολόγητα υπαναχώρησε, μας καλεί να έχουμε εμπιστοσύνη ότι στη διαδικασία της διαβούλευσης θα υπάρχει δυνατότητα επανεκτίμησης.
Εάν είχε σκοπό για κάτι τέτοιο για ποιον λόγο δεν το έκανε τώρα; Υπάρχει δυστυχώς πικρή εμπειρία από τη διαδικασία της διαβούλευσης και την ακρόαση φορέων στη Βουλή. Πολύ σπάνια μεταβάλλεται ο αρχικός σχεδιασμός του υπουργείου.
Οι διακοπές συνεδριάσεων των Δικαστηρίων που έγιναν αυτές τις 3 ημέρες δεν είχαν να κάνουν με κάποιου είδους συντεχνιακό αίτημα. Δεν αφορούσαν οικονομικό ζήτημα. Οφείλουμε να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες για το μέγεθος της υποβάθμισης της Δικαιοσύνης που εισάγεται με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Η απαίτηση για Δικαιοσύνη που έρχεται συχνά στον δημόσιο διάλογο ως κοινωνικό αίτημα έχει κάποιες προϋποθέσεις. Αυτές οι προϋποθέσεις όχι μόνο δεν βελτιώνονται αλλά ουσιαστικά αναιρούνται.
Μαζί με τους δικαστές έπρεπε αυτήν τη στιγμή να είναι ξεσηκωμένος όλος ο λαός».
